“Azsektor”Da Oxuyanlar

[fikus elastica]

 Bizlər - ana dili azərbaycanca olan insanlar bir faktı çox təəssüflə boynumuza almalıyıq. Biz öz dilimizi paytaxtımızın kinoteatrlarında eşidə biləcəyimiz səviyyəyə gətirib çıxara bilməmişik. Problem tək kinoteatrla bitirmi? Filarmoniyadakı konsertlərin, teatrlarda tamaşaların antraktı zamanı hansı dili eşidirikʔ Sərgilərdə ətrafdan hansı dil daha çox səslənirʔ Rus dili. Demək problem tək kinoteatrlarla bitmir. Ümumiyyətlə, Azərbaycan dilinin mədəni həyatda iştirakı problemi var. 

 

 Neçə ay əvvəl BP şirkətinin təşkilatçılığı ilə Tarix muzeyi və İncəsənət muzeyi öz qapılarını bir həftəlik, yoxsa on günlük vətəndaşların üzünə açmışdı. Tarix muzeyinin bələdçisi yana-yana deyirdi ki, bundan əsasən rusdilli ailələr və rus sektorunun uşaqları istifadə edir. Bəlkə də, elə məsələnin çözümü burdadı: elə görünən də odur ki bu xalqın nümayəndələrini rus sektoruna, türk liseyinə, hətta mədrəsəyə belə qoyursan, bitirəndə görürsən ki pis-yaxşı nəsə bir dəyəri var, ümumi dünyagörüşü pis deyil və s. Di gəl ki “azsektor”da oxuyanların əksəriyyəti sonradan özünümaarifləndirmə ilə məşğul olmalıdı. Hələ mən “süpürgə pulu travmaları”nı demirəm. Demək, bəlkə də, əvvəlcə azərbaycan dilində keyfiyyətli təhsil sistemi yaratmalıyıq ki, sonradan bu sistemin yetişdirəcəyi nəsillər dilimizi mədəni həyatda təmsil etsin.

 

http://kult.az/yeni/view/4353

 

[terry75]

ne qeder ki,tehsil sisteminin bashi ve budaqlarinda sheherde dogulub-tehsil almish,shexsiyyetine sheher medeniyyeti sirayet etmish minimum 70-ci illerin nesilleri oturmayacaq tehsilin keyfiyyetinden hech ne gozlemeyin!

[layla_h]

Ümumiyyətlə, Azərbaycan dilinin mədəni həyatda iştirakı problemi var.

http://kult.az/yeni/view/4353

Mən bu cümləni başqa cür yazardım. Azərbaycandillilərin mədəni həyatda iştirakı problemi var. Heç kim onlara teatra, kinoya, konsertə, sərgilərə gedib öz aralarında Azərbaycan dilində danışmağa mane olmur. Sadəcə,getmirlər. Maraq göstərmirlər. Təhsil sistemindəki problemıər isə hər iki sektora aiddir.

[fikus elastica]

ne qeder ki,tehsil sisteminin bashi ve budaqlarinda sheherde dogulub-tehsil almish,shexsiyyetine sheher medeniyyeti sirayet etmish minimum 70-ci illerin nesilleri oturmayacaq tehsilin keyfiyyetinden hech ne gozlemeyin!

təhsilin başında siz deyən kriteriyaya uyğun nazir əyləşib, amma heç bir möcüzə baş vermədi. Səbəb daha dərindədi((

[Sunyata]

 Bizlər - ana dili azərbaycanca olan insanlar bir faktı çox təəssüflə boynumuza almalıyıq. Biz öz dilimizi paytaxtımızın kinoteatrlarında eşidə biləcəyimiz səviyyəyə gətirib çıxara bilməmişik. Problem tək kinoteatrla bitirmi? Filarmoniyadakı konsertlərin, teatrlarda tamaşaların antraktı zamanı hansı dili eşidirikʔ Sərgilərdə ətrafdan hansı dil daha çox səslənirʔ Rus dili. Demək problem tək kinoteatrlarla bitmir. Ümumiyyətlə, Azərbaycan dilinin mədəni həyatda iştirakı problemi var. 

 

 Neçə ay əvvəl BP şirkətinin təşkilatçılığı ilə Tarix muzeyi və İncəsənət muzeyi öz qapılarını bir həftəlik, yoxsa on günlük vətəndaşların üzünə açmışdı. Tarix muzeyinin bələdçisi yana-yana deyirdi ki, bundan əsasən rusdilli ailələr və rus sektorunun uşaqları istifadə edir. Bəlkə də, elə məsələnin çözümü burdadı: elə görünən də odur ki bu xalqın nümayəndələrini rus sektoruna, türk liseyinə, hətta mədrəsəyə belə qoyursan, bitirəndə görürsən ki pis-yaxşı nəsə bir dəyəri var, ümumi dünyagörüşü pis deyil və s. Di gəl ki “azsektor”da oxuyanların əksəriyyəti sonradan özünümaarifləndirmə ilə məşğul olmalıdı. Hələ mən “süpürgə pulu travmaları”nı demirəm. Demək, bəlkə də, əvvəlcə azərbaycan dilində keyfiyyətli təhsil sistemi yaratmalıyıq ki, sonradan bu sistemin yetişdirəcəyi nəsillər dilimizi mədəni həyatda təmsil etsin.

 

http://kult.az/yeni/view/4353

 

Məqalədki  bu hissə  zənnimcə  çox vacib  bir problemə toxunub   -  

 

Bu günlərdə bərbərxanadaydım, televiziyada azərbaycanca dublyaj olunmuş film gedirdi, müştərilərdən biri - gənc vətəndaş belə reaksiya verdi: "anamcanı, bizim dil filmi öldürür e.." Bu fikirlə azərbaycanlıların mütləq əksəriyyəti haqlı olaraq razılaşa bilər. Bizim dublyajlar doğrudan da keyfiyyətsizdir. Çünki oradakı dil, doğrudan da, ölü dildir.

 

Söhbət hətta heç  dublyajda da deyil.  Müasir azərbaycan danışıq dili , xalq dili , ara dili  ilə -   ədəbi ,  rəsmi dil arasında çox böyük fərq var .  Bu fərq bütün dillərdə  olsa da , amma böyük də deyil . Yəni, maksimum səviyydə  yaxındırlar.  Amma bizim dildə  sanki arada uçurum var.  Bunun da fəsadları göz önündədir.  Ara dilində , sadə xalq dilində danışan insan   o dəqiqə  savadsız və  primitiv hesab olunur.  Bunları yazmaqla demək istəmirəm ki, hamı  (  hətta ədəbi dildə öz fikirlərini gözəl ifadə etməyi bacaranlar da ) sadə və primitiv dilə  keçməlidirlər .  Əsla yox ,  hərəkət hər iki tərəfdən olmalıdır.  Ədəbi , xüsusilə də rəsmi dillə xalq dilini  bir  birinə  yaxımlaşdırmaq lazımdır .  Xalqda xüsusi  ilə sevilərək  istifadə olunan sözlər   ədəbi  olmasa da normal rəsmi  dildə istifadə olunmasına icazə verilməlidir.  

Başqa bir məsələ -   hər bir ədəbi və rəsmi  dil , həmin dilin  canlı  ləhcələrinin birinin üzərində ( əsasən ) qurulur.  Yəni, heç  bir ləhcəsi olmamaq da dilin ölülülüyünə  xidmət edir.  Çünki , bu ləhcəsiz dil hamı üçün göydən düşmə olur.  canlı dilin arxasında daha çox məlumat yükü olur.  

 

Azərbaycan üçün -   Bakı ləhcəsinin bəzi  elementlərini  rəsmiləşdirsələr , dil daha canlı olardı . Yaxud , tutaq kı  , Bakı - Gəncə  qarışıq ləhcəsi  və s.  variasiyalar da mümükündür. 

 

Bu mənim subyektiv fikrimdir , bəlkə də yanılıram...

Edited September 19, 2014 by Sunyata

[terry75]

təhsilin başında siz deyən kriteriyaya uyğun nazir əyləşib, amma heç bir möcüzə baş vermədi. Səbəb daha dərindədi((

budaqlari qalib...

[fikus elastica]

budaqlari qalib...

Köklər olduğu kimi qalacaqsa, yeni budaqlar da öz sələflərinə oxşayacaqlar((

[okerun]

Azerbaijan xalqi dozumlu xalqdi) bele xirda problemler nedi ki))

[sima nagiyeva]

niyə belə olur? 

səbəbini aşırı mühafizəkarlıqda, nüfuzluqda, avtoritarlıqda görürəm. Bizim məişət-ailə münasibətlərimizdə böyüyün mənəvi basqısı böyükdür. Uşaqlar erkən yaşdan böyüklərin mənəvi təcavüzü altında böyüyürlər - olmaz! camaat nə deyər! uşaqsan, mən dediyim kimi etməlisən, çünki mən daha yaxşı bilirəm! və bu kimi yaşam qaydaları.  

 

təbii ki, özü özünü dar, qapalı mühitə gömmüş bir müəllim, valideyn özü kimi qapalı və mühafizəkar insan yetişdirir.  

[smile.smile]

Biz yenə yaxşı vaxta düşdük. İndikilər nə görüb nə götürəcək məni dərd aparıb. Şikəst ediblər təhsil sistemini. İbtidai sinif dərsliklərinə baxanda ürəyim bulanır. Vəziyyət yaxşı deyil.

[azda]

Gənclərimizdən ana dilini doğru dürüst bilməyən coxlari vardır təəssüf ki, bunlar ana dillərinə laqeydlik edib  Rus və ya ingilis dilinə yönəlirlər , lakin öz ana dilinə hakim olmadan başqa heç bir dilə hakim ola bilməzsən. Uşağa ilk öyrədiləcək şey budur, ancaq ana dilini öyrəndikdən sonra o uşaq düşüncə və anlayışa qabiliyyəti baxımından inkişaf edə bilər. Ailədə  öz ana dilindən tam olaraq  istifadə edərsə , ailə ana dilinə lazım olan dəyəri göstərirsə, o ailədə yetişən uşağın ana dilini sevməməsi öyrənməməsi  mümkün deyil. 

Həm də rüşvərxorluğun baş alib getdiyi bir dönəmdə nə savad nə təhsil , şagird müəllimin üzünə çixmağa sifəti ola ki bildiyini ortaliğa çixarsin.Müəllim gözünü şagirdin cibinə acgözlüklə dikəndən sonra heç bir təhsil səviyyəsindən , bilikdən söhbət gedə bilməz.

Edited September 24, 2014 by azda

[smile.smile]

Bir dövlətin, bir xalqın özünün dili olması qədər gözəl heç nə yoxdur. mən öz dilimizn olmağının dəyərini ölkədən xaricə çıxanda hiss etdim. Heç də hər kəsin öz dili yoxdur. dilimizn qədrini bilək, qoruyaq  və inkişaf etdirək.

[Farid0710]

Burada çox məsələlər var ki, diqqətə çatdırmalıyıq. Birincisi budur ki, bu elə sovet vaxtından yaradılmış bir siyasət idi, hələ də məktəblərdə dərs deyən beyinlərdə qalır və bir-birinə ötürülür. Bu da odur ki, rus bölməsinin uşaqları məktəbin necə deyərlər avanqardıdır. İkinci məsələ də budur ki, hələ də dərsliklərdə uşaqlara bunu təbliğ edən materiallar yoxdur. Amma şəxsi təcrübəmdən bir şey deyim, oxuduğum qrupda həm rus, həm də Azərbaycan bölməsindən tələbələr var, amma qrupda həm dünyagörüşünə görə, həm də tədrisə münasibətinə görə Azərbaycan qrupunun uşaqları daha irəlidədir.

[Roxilan]

Men siz dediyiniz azsektoru bitirmiwem,yawimda ele cox deyil.amma burda yazilanlardan,acilan movzulardan bele qerar vere bilerem ki,hecde rus sektoru ve ya sovet sistemi tehsili gormuw insanlardan az bilmirem.Hadiselere ferqli yanawma ola biler,amma neyise bilmemek,ya da ewitmemek ,bele olmayib.BIrdeki mence EYnwteyni emisi oqlu bilen o xanim ele deyesen sovet sisteminin tehsilini almiwlardandi,yani o neslin numayendelerinin icinde hetta Eynwteyni tanimayanlar da var.Oxumaq isteyen ucun sektor ferqi yoxdu mence.

[gapgara]

Burada çox məsələlər var ki, diqqətə çatdırmalıyıq. Birincisi budur ki, bu elə sovet vaxtından yaradılmış bir siyasət idi, hələ də məktəblərdə dərs deyən beyinlərdə qalır və bir-birinə ötürülür. Bu da odur ki, rus bölməsinin uşaqları məktəbin necə deyərlər avanqardıdır. İkinci məsələ də budur ki, hələ də dərsliklərdə uşaqlara bunu təbliğ edən materiallar yoxdur. Amma şəxsi təcrübəmdən bir şey deyim, oxuduğum qrupda həm rus, həm də Azərbaycan bölməsindən tələbələr var, amma qrupda həm dünyagörüşünə görə, həm də tədrisə münasibətinə görə Azərbaycan qrupunun uşaqları daha irəlidədir.

 

Sözünüzün sonu əvvəlini təkzib edir. Elə özünüz nümunə gətirdiniz ki, qurupunuzda oxuyanlardan az sektor uşaqları daha irəlidədir. Rus sektorunu qurtaranlar göydən göy zənbillə düşmürlər. Eyni xalqın övladlarıdırlar. Sadəcə bizdə irəlidə olan sünii şəkildə ruslaşmış ananın dilinə olan ögey münasibətdir.