Русско - Азербайджанский Разговорник

[Rza Rzayev]

Xəbər əsasında formalaşmış təktərkibli cümlədir və ümumi şəxsli tipinə aiddir.

adlandırırlar-feli xəbər

tənbəl-zərflik (tərzi-hərəkət zərfliyi)

oxumayanı-tamamlıq

Bu cümlələrdə mübtəda olmur.

"tənbəl" sözü nitq hissəsinə görə sifətdir. Problem də burdadır.

[Museyib Elekber]

"tənbəl" sözü nitq hissəsinə görə sifətdir. Problem də burdadır.

Nitq hissesi ve cumle uzvu arasinda birmenali asililiq yoxdur. Sifet teyin rolunda da cixis ede biler, zerflik rolunda da. Bu cur numuneler coxdur.

[Museyib Elekber]

Cümlələr arasında nöqtələrdən sonra boşluq qoyulmalıdır. Çoxları buna fikir vermir.

[Zarnigar Majnunova]

Mən bu sözü "sərhədkeçmə məntəqəsi" və "sərhədkeçmə pozuntusu" söz birləşmələrində istifadə etmək istəyirdim.

Demək, bitişik yazım? Ok.

Həmişə hesab etmişəm ki, "lakin" sözündən sonra vergül qoyulmur. Məlumatınız dəqiqdir?)

Lakin bağlayıcısından əvvəl vergül qoyulur, sonra yox. Məlumatınız dəqiqdir.

[Cars]

“məzuniyyət” sözü bu cümlədə necə yazılmalıdır? “məzuniyyətinə” yoxsa “məzuniyyətə”? Cavabınıza görə əvvəlcədən təşəkkürlər :)

Xahiş edirəm mənə 01.03.2013-cü il tarixindən 30 günlük ödənişli əsas məzuniyyətinə çıxmağa icazə verəsiniz və məzuniyyətdən sonra işdən azad edəsiniz.

[Museyib Elekber]

“məzuniyyət” sözü bu cümlədə necə yazılmalıdır? “məzuniyyətinə” yoxsa “məzuniyyətə”? Cavabınıza görə əvvəlcədən təşəkkürlər

Xahiş edirəm mənə 01.03.2013-cü il tarixindən 30 günlük ödənişli əsas məzuniyyətinə çıxmağa icazə verəsiniz və məzuniyyətdən sonra işdən azad edəsiniz.

"məzuniyyətə" olmalıdır. Əvvəl fikirləşdim ki, bəlkə, qanunvericilikdə bi ifadə "əsas məzuniyyəti" kimi yazılır, amma baxdım ki orada da "əsas məzuniyyət" yazılıb.

[sima nagiyeva]

“məzuniyyət” sözü bu cümlədə necə yazılmalıdır? “məzuniyyətinə” yoxsa “məzuniyyətə”? Cavabınıza görə əvvəlcədən təşəkkürlər

Xahiş edirəm mənə 01.03.2013-cü il tarixindən 30 günlük ödənişli əsas məzuniyyətinə çıxmağa icazə verəsiniz və məzuniyyətdən sonra işdən azad edəsiniz.

məzuniyyətə

[Lad]

Azərbaycan dilində kompyuter yoxsa kompüter yazılır. Mən kitablarda müxtəlif cür görmüşəm, hətta 1-ci sinif kitabları və digər vəsaitləri arasında da bu fərq var. Hansı yazılış Azərbaycan qramatikasında düzgün hesab olunur? Bilən varmı?

əvvəl kompyuter kimi yazılırdı. amma indi yeni orfoqrafiya lüğəti çap olunacaq. bəlkə də artıq çap olunub. həmin lüğətə görə kompüter kimi yazılır.

[muck]

cua40000rh.

70000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000009

[инженерц]

Şəhərin tikinti aparılan yerlərində tablolarda yazılan "Müvəqqəti narahtçılığa görə üzr istəyirik" cümləsində "narahtçılığa" sözü qrammatik cəhətdən düzgündürmü ?

 

Çı - şəkilçisi axı sənət, peşə bildirən şəkilçidir (velosipedçi, palançı, neftçi, ....).

 

Çox az tablolarda "Müvəqqəti narahtlığa görə üzr istəyirik" cümləsinə rast gəlinir.

 

Aərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti kitabında səh 475 (Bakı 2004, Redaktor Ağamusa Axundov) narahatçılıq sözü var.

 

Qrammatik cəhətdən hansı düzgündür ? 

[Adelaid]

Şəhərin tikinti aparılan yerlərində tablolarda yazılan "Müvəqqəti narahtçılığa görə üzr istəyirik" cümləsində "narahtçılığa" sözü qrammatik cəhətdən düzgündürmü ?

 

Çı - şəkilçisi axı sənət, peşə bildirən şəkilçidir (velosipedçi, palançı, neftçi, ....).

 

Çox az tablolarda "Müvəqqəti narahtlığa görə üzr istəyirik" cümləsinə rast gəlinir.

 

Aərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti kitabında səh 475 (Bakı 2004, Redaktor Ağamusa Axundov) narahatçılıq sözü var.

 

Qrammatik cəhətdən hansı düzgündür ?

İndi nə dəbdisə bilmirəm, hara gəldi -çi şəkilçisini yapışdırırlar. Xoşbəxtçilik deyəndə elə bil söyürlər məni)) Hələ bu yaxınlarda piyadaçı, xadiməçi də eşitdim....

[Qazaxli]

Belə bir mövzu gördüm avtoforumda "Sualım peşəkarlaradır". Mövzunun adında sonuncu "r" hərfi yerindəmi qoyulub ya yox?

Qaydanı bilmirəm, ama məncə yox. Xahiş edirəm, bilənlər "dır,dir,dur,dür" qaydasını izah etsinlər.   

[Caledonia]

Belə bir mövzu gördüm avtoforumda "Sualım peşəkarlaradır". Mövzunun adında sonuncu "r" hərfi yerindəmi qoyulub ya yox?

Qaydanı bilmirəm, ama məncə yox. Xahiş edirəm, bilənlər "dır,dir,dur,dür" qaydasını izah etsinlər.   

Əlbəttə ki, yerində qoyulub.

Xəbər şəkilçisidir, -dır, -dir, -dur, -dür olmalıdır.

 

Qayda isə belədir:

Şühudi keçmiş zaman formasının -dı, -di, -du, dü şəkilçiləri ancaq və ancaq fellərə qoşulur:

Aldı, getdi, pozdu, güldü, dedi, oldu, bildi və s.

-dır, -dir, -dur, -dür xəbər şəkilçiləri isə, təkcə fellərə qoşulmur.

Səhərdir.

Həyatın mənası sevib sevilməkdir.

Sənin işin dərsini oxumaqdır.

Gülün rəngi qırmızıdır.

Gözəllik ondur, doqquzu dondur və s.

 

Ona görə də sözün sonuna hansı şəkilçini yazacağınızı bilmirsinizsə, ona sual verin: əgər söz kimdir? nədir? haradır? suallarından birinə cavab verirsə, tərəddüd etmədən sonuna -dır, -dir, -dur, -dür şəkilçisi artırın.

Yox, əgər söz nə etdi? nə oldu? suallarından birinə cavab verirsə, sonu -dı, -di, -du, -dü kimi yazılmalıdır.

[Bagban]

Tesadufen girdim mevzuya.... neler neler varmish orgenilesi!)))

[Qazaxli]

 

 

Ona görə də sözün sonuna hansı şəkilçini yazacağınızı bilmirsinizsə, ona sual verin: əgər söz kimdir? nədir? haradır? suallarından birinə cavab verirsə, tərəddüd etmədən sonuna -dır, -dir, -dur, -dür şəkilçisi artırın.

Yox, əgər söz nə etdi? nə oldu? suallarından birinə cavab verirsə, sonu -dı, -di, -du, -dü kimi yazılmalıdır.

 

Axırıncı hissəni başa düşmədim. 

 

Məsələn: "qanunvericilikdə nəzərdə tutulmamışdır". Sizcə "r" hərfi yerində qoyulub? 

Edited September 23, 2013 by Qazaxli

[Sunyata]

Axırıncı hissəni başa düşmədim. 

 

Məsələn: "qanunvericilikdə nəzərdə tutulmamışdır". Sizcə "r" hərfi yerində qoyulub? 

 

Yerində qoyulub.  Yəni , "nəzərdə tutulmaması"  indiki zamanda da davam edir.  Lakın,  bunun əvəzinə "nəzərdə tutulmamışdı"  variantı olarsa  - bu  ,  qanunvericiliyin artıq dəyişilməsinə işarədir. Yəni , bu ifadənin  keçmiş zaman forması vaxtılə "qanunvericilikdə nəzərdə tutulmamış"  hər hansı bir hadisə ilə bağlı bəndin artıq əlavə olunub yaxud  dəyişdirilməsi -  mənasını daşıyır..   

[Caledonia]

Axırıncı hissəni başa düşmədim. 

 

Məsələn: "qanunvericilikdə nəzərdə tutulmamışdır". Sizcə "r" hərfi yerində qoyulub? 

Bəli. Düzgün qoyulub. Xəbərdir axı. Əgər tutulmamışdı yazılsaydı, onda cümlənin mənası dəyişərdi, keçmiş zamanda işlənmiş olardı.

 

Məs: Bu qanuni deyil, qanunvericilikdə nəzərdə tutulmamışdır.

Bu qanuni deyildi, qanunvericilikdə nəzərdə tutulmamışdı.

[Qazaxli]

Yerində qoyulub.  Yəni , "nəzərdə tutulmaması"  indiki zamanda da davam edir.  Lakın,  bunun əvəzinə "nəzərdə tutulmamışdı"  variantı olarsa  - bu  ,  qanunvericiliyin artıq dəyişilməsinə işarədir. Yəni , bu ifadənin  keçmiş zaman forması vaxtılə "qanunvericilikdə nəzərdə tutulmamış"  hər hansı bir hadisə ilə bağlı bəndin artıq əlavə olunub yaxud  dəyişdirilməsi -  mənasını daşıyır..   

 

Bəli. Düzgün qoyulub. Xəbərdir axı. Əgər tutulmamışdı yazılsaydı, onda cümlənin mənası dəyişərdi, keçmiş zamanda işlənmiş olardı.

 

Məs: Bu qanuni deyil, qanunvericilikdə nəzərdə tutulmamışdır.

Bu qanuni deyildi, qanunvericilikdə nəzərdə tutulmamışdı.

 

Təşəkkürlər. 

[Qazaxli]

"isə", "kimi" sözlərdən sonra vergül qoyulur?

[Sunyata]

"isə", "kimi" sözlərdən sonra vergül qoyulur?

 

Bu sözlərdən sonra vegül qoyula da bilər , qoyulmaya da.   

 

İsə - bağıayıcı kimi işlədilərsə ,  onda qoyulmur.  Ədat yerinə işlədilirsə onda qoyula bilər. 

 

Kimi - qoşma (bənzətmə, zaman )  olaraq istifadə olunursa , cümlənin strukturu , intonasiya və s. -dən asılı olaraq qoyula da bilər , qoyulmaya da.   Əvəzlik kimi istifadə ediləndə qoyulmur.

 

Siz misallarınızı yazın . Birlikdə  araşdıraq . ))

[Qazaxli]

Bu sözlərdən sonra vegül qoyula da bilər , qoyulmaya da.   

 

İsə - bağıayıcı kimi işlədilərsə ,  onda qoyulmur.  Ədat yerinə işlədilirsə onda qoyula bilər. 

 

Kimi - qoşma (bənzətmə, zaman )  olaraq istifadə olunursa , cümlənin strukturu , intonasiya və s. -dən asılı olaraq qoyula da bilər , qoyulmaya da.   Əvəzlik kimi istifadə ediləndə qoyulmur.

 

Siz misallarınızı yazın . Birlikdə  araşdıraq . ))

 

Misallar olan kimi(,) yazacam. )

[Caledonia]

Misallar olan kimi(,) yazacam. )

Məsələn, bu misalda vergül qoyulmur.

Bir neçə misal çəkim:

O da mənim kimi, sənin kimi insandır.

Nə olub öz məktəbimə? Gül kimi, çiçək kimi məktəbdir (bənzətmə bildirən bağlayıcı).

 

Evə gələn kimi mənə zəng elə (zaman bildirir, intonasiyadan asılı olaraq vergül qoyulmur).

Oğlan evə gələn kimi, ayağını içəri basan kimi atası barədə soruşdu (zaman bildirir, amma hadisələr sadalandığından, sonuncudan sonra vergül qoyulmur).

 

Kimi gözləyirsən? Kimi çağırım? Kimi prezident seçdilər? (əvəzlikdir, vergül qoyulmur).

[Museyib Elekber]

Ümumiyyətlə, "kimi" sözündən sonra vergül qoyulmaq kimi bir qayda yoxdur. Yuxarıda çəkilən misallarda da eynicinsli üzvlər olduğu üçün vergül qoyulub, yəni bu sözlə bağlı bir şey deyil.

"İsə" sözündən sonra da mənim bildiyim qədəriylə vergül olmamalıdır. Bəlkə, o vaxt ola bilər ki, o şərt budaq cümləsində bağlayıcı kimi işlənsin. Belə halda o, daha çox qısa formada işlədilir.

 

O adam gələrsə (isə), içəri buraxın.

Mən ona başa salmağa çalışdım, o isə qulaq asmadı.

Edited October 8, 2013 by Museyib Elekber

[Sunyata]

Misallar olan kimi(,) yazacam. )

 

Burada vergülə ehtiyac yoxdur .  

 

Məsələn ,  " Mənim kimi , sizin kimi  , Əhməd kimi , qonşudakı Vasya da insandır. "  - cümləsində vergül qoyulur.

"Sizin kimi ana dilinə  hörmətlə yanaşanlara böyük ehtiramım var."  -  vergül yoxdur. 

"Səhərə kimi döyüş davam etdii."  - vergül yoxdur . 

"Kimi bu gün, kimi sabah , kimisi  isə heç vaxt ..."  - vergül yoxdur.

  

"Dəni təhnəyə boşaltmış dəyirmançı kimi, əllərini başının altına qoyub arxayınca dincəlirdi." - vergül var .

" Sənin kimi, mən də Füzulinin vurğunuyam." - vergül var .

 

P.S. Bu postu yaza - yaza daha iki post gəldi , misallaramız da oxşayır ))

 

 

Həm də  bizim vaxtımızda "yazacam"  yox , " yazacağam"  idi )) 

[Museyib Elekber]

  

"Dəni təhnəyə boşaltmış dəyirmançı kimi, əllərini başının altına qoyub arxayınca dincəlirdi." - vergül var .

" Sənin kimi, mən də Füzulinin vurğunuyam." - vergül var .

 

 

Bu misalda vergül olmalıdır? Səhv eləmirəmsə, biz keçəndə yox idi. Ya da yadımdan çıxıb.

[Sunyata]

Məsələn, bu misalda vergül qoyulmur.

Bir neçə misal çəkim:

O da mənim kimi, sənin kimi insandır.

Nə olub öz məktəbimə? Gül kimi, çiçək kimi məktəbdir (bənzətmə bildirən bağlayıcı).

 

Evə gələn kimi mənə zəng elə (zaman bildirir, intonasiyadan asılı olaraq vergül qoyulmur).

Oğlan evə gələn kimi, ayağını içəri basan kimi atası barədə soruşdu (zaman bildirir, amma hadisələr sadalandığından, sonuncudan sonra vergül qoyulmur).

 

Kimi gözləyirsən? Kimi çağırım? Kimi prezident seçdilər? (əvəzlikdir, vergül qoyulmur).

 

Caledoniya xanım , mən bilən  "kimi"  sözü ya qoşma  ya da əvəzlik ola bilər.   Bağlayıcı  deyil  - bəlkə də səhvim var ?

[Sunyata]

Bu misalda vergül olmalıdır? Səhv eləmirəmsə, biz keçəndə yox idi. Ya da yadımdan çıxıb.

 

Bu iki cümləni  Prof. Qəzənfər Şirin Oğlu Kazımovun  müasir azərbaycan dili ( elektron versiyasından ) kitabından götürmüşəm . 

[Sunyata]

Bu misalda vergül olmalıdır? Səhv eləmirəmsə, biz keçəndə yox idi. Ya da yadımdan çıxıb.

 

Məncə buradakı vergülün səbəbi intonasiya və arada olan kiçik pauzadır . Ümumiyyətlə , hardansa oxumuşdum ki, bəzən vergülün işlənməsini qrammatik qanunlarla izah etmək omur .

Edited October 8, 2013 by Sunyata

[Qazaxli]

İzahlar üçün təşəkkür edirəm.

 

Arada rəsmi məktublar yazmalı oluram, Allah bilir nə qədər yalandan vergül qoymuşam, ya da qoymamışam.)

 

".. bildirmək istərdik ki, ..." 

 

"ki"-dən sonra vergül var, deyilmi?

 

ps - burda da desəniz qoyulmur, həmkarlarımı (mən daxil) infarkt vuracaq.))

[Sunyata]

İzahlar üçün təşəkkür edirəm.

 

Arada rəsmi məktublar yazmalı oluram, Allah bilir nə qədər yalandan vergül qoymuşam, ya da qoymamışam.)

 

".. bildirmək istərdik ki, ..." 

 

"ki"-dən sonra vergül var, deyilmi?

 

ps - burda da desəniz qoyulmur, həmkarlarımı (mən daxil) infarkt vuracaq.))

 

))  "ki" - dən sonra həmişə vergül qoyulur .

[Caledonia]

Caledoniya xanım , mən bilən  "kimi"  sözü ya qoşma  ya da əvəzlik ola bilər.   Bağlayıcı  deyil  - bəlkə də səhvim var ?

Qoşma, düzdür.

[gapgara]

Sora (sonra) sözü danışıqda işlədilir, bəs yazıda necə, düzgündürmü yazıda işlətmək ? 

[Sunyata]

Sora (sonra) sözü danışıqda işlədilir, bəs yazıda necə, düzgündürmü yazıda işlətmək ? 

 

"Sora"  formasında yox ))    Amma , "sonra"  zərf  və qoşma kimi istifadə olunur.    Bəzən də cümlənin əvvəlində işlədilir . Məsələn , "sonra , canım sənə desin ..."   , "sonra , araşdırmaya davam edək..."    . Bu halda dəqiq bilmirəm "sonra" ədatdır , ya modal sözdür ?  Bəlkə də , daha bilikli userlər izah edər . Mən bu axırıncı halda "sonra"nın nə zərf , nə də qoşma olduğunu düşünmürəm . Amma ,ola bilər ki, səhv edirəm ))

Edited October 17, 2013 by Sunyata

[Qazaxli]

Sora (sonra) sözü danışıqda işlədilir, bəs yazıda necə, düzgündürmü yazıda işlətmək ? 

 

Yazıda adətən "daha sonra" yazıram. Tək "sonra" biraz qeyri-rəsmi səslənir, məncə.

[Небо на ладони]

Dostlar, bəlkə kömək edəsiniz - "налёт" sözü azərbaycan dilinə necə tərcümə olunur. Məsələn, bu cümlədə - 

Коллекции этого дизайнера обуви отличает налет романтики и шарма.

[Sunyata]

Dostlar, bəlkə kömək edəsiniz - "налёт" sözü azərbaycan dilinə necə tərcümə olunur. Məsələn, bu cümlədə - 

Коллекции этого дизайнера обуви отличает налет романтики и шарма.

 

Ümumiyyətlə ,  "налёт" sözü azərbaycan dilinə kontekstdən asılı olaraq müxtəlif cür tərcümə olunur . Məsələn , "polyglot" proqramının tərcüməsi :

 

налёт 

 

1. hücum, basqın; воздушный налёт hava basqını;

2. uçuşub gəlmə, axışıb gəlmə, tökülüşüb gəlmə;

3. uçuş müddəti, uçuş məsafəsi;

4. nazik təbəqə, qat, ərp; налёт пыли toz təbəqəsi;

5. tib. ərp, irinlik, ləkə (badamcıqda);

6. məc. əlamət;

с налета (с налёту) 1) göydə; 2) çaparaq; 3) məc. hazırlıqsız, hazırlaşmadan.

 

 

Sizin misalınıza,  məncə , qaraladığım tərcümə  daha uyğun gəlir.  Orada olan məc. -   yəni, məcazi mənada (в переносном значении слова )   deməkdir.  Yəni , məcazi mənada "əlamət"  kimi tərcümə oluna bilər .

[Небо на ладони]

Ümumiyyətlə ,  "налёт" sözü azərbaycan dilinə kontekstdən asılı olaraq müxtəlif cür tərcümə olunur . Məsələn , "polyglot" proqramının tərcüməsi :

 

налёт 

 

1. hücum, basqın; воздушный налёт hava basqını;

2. uçuşub gəlmə, axışıb gəlmə, tökülüşüb gəlmə;

3. uçuş müddəti, uçuş məsafəsi;

4. nazik təbəqə, qat, ərp; налёт пыли toz təbəqəsi;

5. tib. ərp, irinlik, ləkə (badamcıqda);

6. məc. əlamət;

с налета (с налёту) 1) göydə; 2) çaparaq; 3) məc. hazırlıqsız, hazırlaşmadan.

 

 

Sizin misalınıza,  məncə , qaraladığım tərcümə  daha uyğun gəlir.  Orada olan məc. -   yəni, məcazi mənada (в переносном значении слова )   deməkdir.  Yəni , məcazi mənada "əlamət"  kimi tərcümə oluna bilər .

Təşəkkür edirəm. Gərək bu cümlədə "əlamət" sözü kimi yazım. Və daha bir sözlə bağlı çətinliyim var. Məsələn, поставщик sözü. Mən onu təchizatçı kimi yazıram. Amma bu söz hər zaman yerinə düşmür. Sizcə onu başqa hansı sözlə əvəzləmək olar? 

[Sunyata]

Təşəkkür edirəm. Gərək bu cümlədə "əlamət" sözü kimi yazım. Və daha bir sözlə bağlı çətinliyim var. Məsələn, поставщик sözü. Mən onu təchizatçı kimi yazıram. Amma bu söz hər zaman yerinə düşmür. Sizcə onu başqa hansı sözlə əvəzləmək olar? 

 

Dəyməz ))  Sualınıza gəldikdə isə ,  məncə , hərdən  kontekstdən asılı olaraq təminatçı kimi də yazmaq olar.

[Небо на ладони]

köməyə görə təşəkkürlər))

Dəyməz ))  Sualınıza gəldikdə isə ,  məncə , hərdən  kontekstdən asılı olaraq təminatçı kimi də yazmaq olar.

[sima nagiyeva]

Dostlar, bəlkə kömək edəsiniz - "налёт" sözü azərbaycan dilinə necə tərcümə olunur. Məsələn, bu cümlədə - 

Коллекции этого дизайнера обуви отличает налет романтики и шарма.

 Bu ayaqqabı dizaynerinin kolleksiyaları pomantik ruhla və gözəlliklə fərqlənir

Edited October 20, 2013 by sima nagiyeva