Нечастоиспользуемые слова на азербайджанском языке - 2

[dziro]

[quote name='Garatel' post='5374559' date='Sep 13 2009, 00:53 ']Boyat / bayat / bayati

Bu sozlerin arasinda baglilig var?[/quote]

Birinci sozle o birlerin elaqesi ola bilmez. 2 ve 3 bi-birine oxshayir.

[Garatel]

[quote name='dziro' post='5409872' date='Sep 18 2009, 23:44 ']Birinci sozle o birlerin elaqesi ola bilmez. 2 ve 3 bi-birine oxshayir.[/quote]

Dziro, birinciile ikinci ele eyni sozdu. Boyat da deyirler bayat da (meselchun bayat chorek).

O ki galdi bayati - ola bilsin ele boyat/ bayat me'nasini verir, ye'ni eskiden, kohneden galmish sozler, goshmalar

Diger terefden, bayatilar- bele bir tayfa adi da var

[alovlu]

ким дейяр, турк гардашларымыз светофора ня дейир?

[ночной дозор]

[quote name='Garatel' post='5410354' date='Sep 19 2009, 00:59 ']Dziro, birinciile ikinci ele eyni sozdu. Boyat da deyirler bayat da (meselchun bayat chorek).

O ki galdi bayati - ola bilsin ele boyat/ bayat me'nasini verir, ye'ni eskiden, kohneden galmish sozler, goshmalar

Diger terefden, bayatilar- bele bir tayfa adi da var[/quote]

[color="#0000FF"]mence,[/color] Dziro həqiqətə daha yaxındı.

[b]Bayat[/b]---qədim türk tayfa adıdır.

[b]Bayatı[/b]--folklor nümunesi, həmin tayfanın adından yaranıb.

[b]Boyat[/b] sözünün bu iki sözə dəxli yoxdur.

[мусаватист]

[quote name='alovlu' post='5410668' date='Sep 19 2009, 03:15 ']ким дейяр, турк гардашларымыз светофора ня дейир?[/quote]

[font="Arial"]русско-турецкий онлайн словарь утверждает, что "stop lambası "[/font]

[Garatel]

[quote name='ночной дозор' post='5410676' date='Sep 19 2009, 02:18 '][color="#0000FF"]mence,[/color] Dziro həqiqətə daha yaxındı.

[b]Bayat[/b]---qədim türk tayfa adıdır.

[b]Bayatı[/b]--folklor nümunesi, həmin tayfanın adından yaranıb.

[b]Boyat[/b] sözünün bu iki sözə dəxli yoxdur.[/quote]

Vikipediya deyir ki Boyat (Bayat) Azerbaycanin Ujar rayonunda yerleshen vilayyetdir (kenddir), ehalinin sayi 2,404

Bes onda nece dexli yoxdur?

Boyat/bayat/bayati - etimologiyasi nedir axi?

[ночной дозор]

[quote name='Garatel' post='5410776' date='Sep 19 2009, 03:29 ']Vikipediya deyir ki Boyat (Bayat) Azerbaycanin Ujar rayonunda yerleshen vilayyetdir (kenddir), ehalinin sayi 2,404

Bes onda nece dexli yoxdur?

Boyat/bayat/bayati - etimologiyasi nedir axi?[/quote]

hirslenmeyin, mən sadəcə öz fikrimi bildirdim:)

Siz Bayat tayfası haqqında heş eıitməmisiniz?

[Garatel]

[quote name='ночной дозор' post='5410822' date='Sep 19 2009, 04:14 ']hirslenmeyin, mən sadəcə öz fikrimi bildirdim:)

Siz Bayat tayfası haqqında heş eıitməmisiniz?[/quote]

Oguz tayfasidir, Gazaxstan chollerinde yashayiblar. Degig bilmirem

[Elshad Alili]

Bayat qedim türklerdr Tanrının isimlerinden biridir. Anlamı da zenginlik, var-dövlet bağışlayandır.

[Garatel]

[quote name='Elshad Alili' post='5411828' date='Sep 19 2009, 12:27 ']Bayat qedim türklerdr Tanrının isimlerinden biridir. Anlamı da zenginlik, var-dövlet bağışlayandır.[/quote]

Bes onda bayat / boyat nedir? Niye koyne yemeye bayat (boyat) deyirler?

Ve bayati nedir? Niye bu shifahi folklorun adi bayatidir?

[Budaken]

[quote name='Elshad Alili' post='5411828' date='Sep 19 2009, 13:27 '][b]Bayat[/b] qedim türklerdr Tanrının isimlerinden biridir. Anlamı da zenginlik, [b]var-dövlet bağışlayandır[/b].[/quote]

Belke [b]bey[/b] veren [b]at[/b] menasındadır?

[dziro]

[quote name='Garatel' post='5412090' date='Sep 19 2009, 13:16 ']Bes onda bayat / boyat nedir? Niye koyne yemeye bayat (boyat) deyirler?

Ve bayati nedir? Niye bu shifahi folklorun adi bayatidir?[/quote]

mence sozlerin oxsharligini hemishe esas kimi goturmek olmaz. bezen tam elaqesiz sozler de bir-birine oxshaya biler.

[dvijok]

[b]ayam [/b]- погода
[b]zərdə[/b] - морковь
[b]əyləmək[/b] - останавливать ( например, грамотнее будет сказать шофёру "əylə!", чем "saxla!")

[dziro]

[quote name='dvijok' post='5413600' date='Sep 19 2009, 20:39 '][b]ayam [/b]- погода
[b]zərdə[/b] - морковь
[b]əyləmək[/b] - останавливать ( например, грамотнее будет сказать шофёру "əylə!", чем "saxla!")[/quote]

[b]əyləmək[/b] bəzi regionlarda işlənir. [b]Zərd[/b] - lügətdə var. deyəsən fars dilindədi. Azərbaycanca [b]Yerkökü.[/b]
[b]Ayam[/b] - birinci dəfədir eşidirəm.

[helav]

[quote name='dziro' post='5413686' date='Sep 19 2009, 22:59 '][b]əyləmək[/b] bəzi regionlarda işlənir. [b]Zərd[/b] - lügətdə var. deyəsən fars dilindədi. Azərbaycanca [b]Yerkökü.[/b][/quote]

[font="Arial"]Əylə-тормоз, əyləmək-тормозить. Если не ошибаюсь, это слово вошло в литературный язык одновренно со словом çimərlik (пляж) в первой половине 80-х г.г. Но фраза Əylə существовала до этого, в одном из диалектов.
Zərd означает желтый, а морковь ذردك (zardak)-на фарси. [/font]
[quote][b]Ayam[/b] - birinci dəfədir eşidirəm.[/quote]
Может «Əyam» Древний (времена).
Boyat - несвежий (Stale).

[ночной дозор]

[quote name='Garatel' post='5411338' date='Sep 19 2009, 10:22 ']Oguz tayfasidir, Gazaxstan chollerinde yashayiblar. Degig bilmirem[/quote]

[color="#0000FF"]bilmirəm, internetden_den tapdığım bu bilgilər sualları aydınlaşdıravaq ya əksinə, amma, məncə, maraqlıdır:
[/color]

[url="http://www.ismayiloglu.com/3_9.php"]http://www.ismayiloglu.com/3_9.php[/url]
CAHİD KAZIMOV,
AMEA, Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun aspirantı
MAHMUD KAŞĞARLINININ «DİVAN» INDAKI TOPONİMLƏRİN AZƏRBAYCAN ƏRAZİSİNDƏ İZLƏRİ
Onomastika – Elmi-onomastik jurnal, № 1-2, Bakı, 2008, s. 154-161.
Tarixi toponimlərin taleyi qəribədir. Onların bir hissəsi tarixi inkişafın gedişində itib-batır, bəziləri isə zəmanəmizə qədər müasirləri ilə «yol yoldaşı» olur. Belə taleli ərazi adları böyük türkoloq Mahmud Kaşğarlının lüğətindəki toponimlərə də aid edilə bilər. Həmin adları bizdən on əsr ayırır. Bu ayrılmağa baxmayaraq, bu onomastik vahidlərin adların öz izlərini Azərbaycan ərazisində də qoruyub saxlaya bilmişdir.
…………
Bayat tayfası. Mahmud Kaşğarlı «Divan»da göstərir ki, bayat arğu dilində «Ulu tanrı» deməkdir. «Bayat»ın (boyat-C.K.) köhnə məna kəsb etdiyi də göstərilir (Türkcə-rusca sözlük, 1977, s. 103). Bundan başqa, «bayat» sözünün «varlı» (Əbülqazi Bahadur xan), «xoşbəxt», «mərhəmətli» (Rəşidəddin, 1987, s. 64), bayılmaq –felindən əmələ gəlmiş isim, «əfsunkar», «sehirləqmək» (Baskakov, 1985, s. 143; çağatayca) və s.
[url="http://www.xalqcebhesi.az/news.php?id=4842"]http://www.xalqcebhesi.az/news.php?id=4842[/url]
Zəncan bayatıları
Onların içərisində zülm və ədalətsizliklə bağlı bayatılar mühüm yer tutur

Elçin Qaliboğlu
"Mərhum folklorşünas Mürsəl Həkimovun fikrincə, folklorşünaslıqda "bayatı" sözünün etimologiyası ilə bağlı müxtəlif bir-birinə zidd olan fikirlər var: yer adı, qəbilə, ad-titulu, ərəbcədən keçmə söz - "bat" - köhnə; insan yaşayışının tələbatını ödəyən ərzağın köhnəlmiş, qalmış, durmuş mənasını ifadə edən - "bayat" (qalmış, köhnəlmiş durmuş xörək, su); Allahın min bir adından biri - "Bayat"; körpənin boy atması, inkişafı ilə əlaqədar söylənən layla, oxşama, nəvaziş - "bayatı". Mülahizələrdən birinin tərəfdarları "bayatı" adını köhnə, əski mənasını verən "boyat" sözü ilə əlaqələndirirlər. Lakin bu fikir o qədər də inandırıcı görünmür. Çünki daha çox insan həyatının mövcud vəziyyətini, yaşadığı şəraiti və bununla bağlı olan müxtəlif hiss və həyəcanlarını əks etdirən bayatıları "köhnə, vaxtı keçmiş" mənasında izah etmək düzgün olmazdı. Bizə elə gəlir ki, bu sözlər arasında yalnız təsadüfi səs uyğunluğu var. Digər bir mülahizəyə əsasən "bayatı" sözü totem adıdır. Professor Ə.Dəmirçizadə hesab edir ki, kosmik şüur stadiyasında olan insan mənsub olduğu kollektivi, qəbiləni həm özündən, həm də totemdən ayıra bilməyib. Buna görə də bu insan əmək prosesinin də eyni adı daşıyan həm kollektivi, həm də totemi "Bayatı" çağırıb. Folklorşünaslıqda ən çox müdafiə olunan mülahizə bayatı sözünün oğuzların boylarından biri olan "bayat" boyunun adı ilə bağlı olmasıdır. İlk dəfə S.Mümtaz tərəfindən söylənilən bu fikir Ə.Abid, F.Körpülü, M.Həkimov tərəfindən də müdafiə olunub. S.Mümtaz bu nəticəyə gəlir ki, Bayat Oğuz xanın nəvəsi, Gün xanın ikinci oğlu imiş. Ağıllı, fərasətli olduğuna görə ona "adlı-sanlı, məşhur" anlamını daşıyan "Bayat" adını vermişlər. Müəllif buna əsasən hesab edir ki, Bayat tayfasının da adı elə buradan götürülüb və "bayatı" sözü də buradan meydana gəlib. Baxmayaraq ki, hətta avropalı türkoloqlar da bu mülahizəyə tərəfdar çıxırlar, ancaq buna qarşı olanlar da var. Lakin bir məsələni
nəzərə almaq lazımdır ki, dildə bütün proseslər heç də həmişə dilin mexaniki qanunlarına uyğun getmir. Bəzi istisnalar mövcuddur və bu, təbiidir. Həmçinin folklorumuzda şeir formasının adının onu yaradan tayfanın adı ilə adlandırılması ənənəsi mövcuddur".
Araşdırmaçı qeyd edir ki, "Bayat" etnonimi ilə bağlı toponimlər xüsusilə Zəncan regionunda geniş yayılıb: "İranda toponimlərlə bağlı araşdırmalar aparmış V.İ.Savinanın verdiyi məlumatlardan aydın olur ki, bu ərazilərdə Bayat, Bayatlar (Azərbaycan), Bayatansüxtə, Bayatlı, Qızıltəpəbayat (Zəncan), Bayatan, Keşləkbayat (Zurestan), Əlibayat (Mərkəzi İran), Bayatan (Zurestan) adları yayılıb. Bayatı ağız ədəbiyyatının ən müxtəlif informasiyaları özündə kodlaşdıran bir janrı olmaqla çeşidli mövzuları - xalqın həyatını, məişətini, gündəlik qayğılarını ifadə edir. Bayatı janrı geniş mövzuları əhatə edir. Bayatının təfəkkürdəki yerini bu cür müəyyənləşdirməyi daha məqbul hesab edirik: holavarda heyvanlar, sayaçı sözlərdə qoyunlar, laylalarda uşaqlar, ağılarda ölü, bayatılarda isə canlı, sağ, gündəlik məişət problemlərilə qarşılaşan, sevgi macəraları ilə yaşayan, müxtəlif ictimai-siyasi hadisələrdə iştirak edən insanların duyğu və düşüncələri poetik söz vasitəsilə ifadə olunur".



[url="http://turkoloji.cu.edu.tr/CAGDAS%20TURK%20LEHCELERI/eldeniz_abbasli_samli_adi_hakkinda.pdf"]http://turkoloji.cu.edu.tr/CAGDAS%20TURK%2...di_hakkinda.pdf[/url]
İnternetdə verilən bir məqalədə Şamlı (Şamlu) haqqında belə yazılır: “...Kərkük və Haləb
bölgəsində Bayat boylarının qonaqladıqları (yerləşdikləri – müəl.) bilinməkdədir. Səfəvi Dövlətini
quran Şamlu oymaqlarının böyük əksəriyyətini Bayatlar təşkil edir...”. İnternetdə yayınlanan
“İraqdakı Türk oymaqları. İraqda varlığı bilinən boy və oymaqlar” məqaləsində də bu barədə söz
açılır: “....Quzey Suriya Türkmənləri Səfəvi dövlətinin quruluşuna, özəlliklə Şamlu adı altında
qatılmışlardır...”.
…….
Professor Oqtay Əfəndiyevin “Səfəvi Dövlətinin quruluşunda Türk aşirətlərinin rolu” məqaləsində eyni fikrin davamı olaraq belə yazılır: “...1628 ilində eyni yazıçı tərəfindən verilən siyahıda Türk aşirətlərinin siyahısı da verilmişdir: Şamlu, Ustaoğlu, Dulkadir, Qaçar, Avşar, Türkmən, İspirli, Rumlu, Qaradağlı, Bayat, Alpaqut, Kazaklı, Qacirlı, Bayburtlu. Şamlulular; Bəydili, Abdili, Arabgirli, Nikaz qəbilələrinə bölünmüşlərdi...”. Professor O. Əfəndiyev daha sonra eyni adlı əsərində Şamlı (Şamlu) boyu haqqında belə yazır: “...[b]Bayat aşirətindən Oruc Bəy (İranın don Juanı)[/b], Qızılbaş aşirət qolları və ailələri ilə aşirətlərin hamısını göstərən bir siyahı verir. Bunlar içində ən önəmliləri olaraq
Ustağlu, Samlu, Afşar, Türkmən, Bayat, Təkəli, Dulqadir, Kaçar, Qaramanlı, Bayburtlu, İspirli ve Baharlıdan təşkil olunmuş 32 ailə və aşirət yer almaqdadır...”.

[color="#0000FF"]
yadımda qalan həm də odur ki, Don Juan_ın prototipi sayılan дон Жуан Персидский---
Bayat aşirətindən Oruc Bəydən başqa dahi Fizuli də Bayat tayfasından olub.[/color]

[Garatel]

[quote name='ночной дозор' post='5414566' date='Sep 20 2009, 00:23 '][color="#0000FF"]bilmirəm, internetden_den tapdığım bu bilgilər sualları aydınlaşdıravaq ya əksinə, amma, məncə, maraqlıdır:

yadımda qalan həm də odur ki, Don Juan_ın prototipi sayılan дон Жуан Персидский---
Bayat aşirətindən Oruc Bəydən başqa dahi Fizuli də Bayat tayfasından olub.[/color][/quote]

Chox maraglidir

Teshekkur edirem,vaxt serf etdiniz, hegigeten dolgun bir cavab yazdiz.

[yokya]

[quote name='Garatel' post='5374559' date='Sep 13 2009, 00:53 ']Boyat / bayat / bayati

Bu sozlerin arasinda baglilig var?[/quote]

[size=2][font="Arial"]

Maraqlıdır ki, "Dədə Qorqud" dastanından danışarkən deyirlər, dastan 12 [b]boydan[/b] ibarətdir. Bu kontekstdə "boy" sözü "boy-buxun" yox, məhz aşıqların oxuduğu mahnı deməkdir, çünki Dədə Qorqud özü ozan (yəni aşıq) olub.

Dilimizdə bununla eşköklü "bayquş" (сова) və "bayaz" (молитвенник, часослов) sözləri də var. "Bayquş" sözünün etimologiyası belədir: bağ (bağırmaq) + quş.

Ola bilsin ki, "bayquş", "bayaz", "bayatı" və "bağırmaq" sözləri bir biriylə bağlıdır. [/font][/size]

[dziro]

[quote name='yokya' post='5417528' date='Sep 20 2009, 20:35 '][size=2][font="Arial"]

Maraqlıdır ki, "Dədə Qorqud" dastanından danışarkən deyirlər, dastan 12 [b]boydan[/b] ibarətdir. Bu kontekstdə "boy" sözü "boy-buxun" yox, məhz aşıqların oxuduğu mahnı deməkdir, çünki Dədə Qorqud özü ozan (yəni aşıq) olub.

Dilimizdə bununla eşköklü "bayquş" (сова) və "bayaz" (молитвенник, часослов) sözləri də var. "Bayquş" sözünün etimologiyası belədir: bağ (bağırmaq) + quş.

Ola bilsin ki, "bayquş", "bayaz", "bayatı" və "bağırmaq" sözləri bir biriylə bağlıdır. [/font][/size][/quote]

"Bayquş"la razı deyiləm. Sehv etmiremse kecmishde bunun adi "Bayqu" olub. Sonluq "Qu"-da oldugu kimi olub.

"Bagirmaq" - urekden qishqirmaq menasini verir. "Bagir" urekdi axi. Bunun "bay"-la ne bagliligi var. Bu soz o birilerle bagli deyil mence.

[Elshad Alili]

[quote name='Garatel' post='5412090' date='Sep 19 2009, 14:16 ']Bes onda bayat / boyat nedir? Niye koyne yemeye bayat (boyat) deyirler?

Ve bayati nedir? Niye bu shifahi folklorun adi bayatidir?[/quote]

1. Yuxarıda dediyim kimi BAYAT Tanrının sifetlerindendir. İlahi sifet kimi çox qedimlerden mövcuddur. Çox güman ki, etimoloji olaraq sözin kökü Ön-Türkcedeki BAĞ/MAĞ/BUĞ/MUĞ sözüne dayanır. En azı onlarla etimiloji bağlılığı vardır.

[url="http://www.radikal.ru"][img]http://s56.radikal.ru/i154/0909/6d/efe5ba3b721f.jpg[/img][/url]

2. BAYAT 24 oğuz boylarından birinin adıdır. Özü de en meşhur boylardan birinin. [b]Bayat[/b] boyu [b]Kayı,[/b] [b]Alkaevli[/b] ve [b]Qaraevli [/b]boyları ile Xan Oğuzlar nesline mensubdur. Dede Qorqud ve Füzuli bu BAYAT boyundan çıxmışlar. Bu boyun adı Tanrının yuxarıdakı cemali sifetinden alınmışdır.

Reşidedin - 'Oğuzname':

[color="#000080"]ДЕТИ КЮН-ХАНА—САМОГО СТАРШЕГО ИЗ ВСЕХ СЫНОВЕЙ ОГУЗА
1. Кайи, т. е. могущественный 103; [его рода] тамга: онгон — белый сокол 104, доля мяса — правая лопатка 105.
2. [b]Байат, т. е. богатый, полный благодати [/b]106; [его рода] тамга: онгон — белый сокол 107, доля мяса — правая лопатка 108.
3. Алкаравли 109, т. е. в каком бы месте он ни был, всегда удачливый и достигающий благоденствия 110; [его рода] тамга: онгон — белый 111 сокол , доля мяса — правая лопатка 112.
4. Кара-Ивли 113, т. е. по чернотропу прекрасно ездил 114; [его рода] тамга: онгон — белый сокол 115, доля мяса — правая лопатка 116. [65][/color]

Abulqazi Bahadır Xan - 'Şecereyi Terakime':

[color="#000080"]Значение [имени] Кайы 113 — |590| крепкий, знак его тамги — (см. Приложение: рис. 1), онгон его — кречет. Значение [b]Байат — богатый[/b], знак его тамги — (см. Приложение: рис. 2), онгон его — сова. Значение Алка-oйли — соответствующий, знак его тамги — (см. Приложение: рис. 3), онгон его — мышелов. Значение Кара-oйли — где бы ни остановился, [всюду] в палатке живет, знак его тамги вроде нагайки — (см. Приложение: рис. 4), онгон его — коршун [?]. |595| [/color]

3. BAYATI. Xlq edebiyyatında şer növü. Adı yuxarıda sözü geden [i]bayat boyundan [/i]götürülmüşdür. Esasen Azerbaycan coğrafiyasında bu adla tanınır. Kerkükde XOYRAT, Türkiyede ise MANI kimi bilinir.

4. BOYAT. Bu sözün yaranma etimilojisini tam açamıram. Qaynaqlarda ilk defe hansı formada işlendiyini bilseydik bir ipucumuz ola bilerdi. Deyişik versiyalar ola biler. Belke de bayat sözünün bir modifikasiyasıdır. Azerbaycanda BOYAT, Türkiyede ise BAYAT şeklinde işlenir. Mence eski türkcedeki BAÇAT/BACAT/BAJAT feli ile elaqedardır:

[url="http://www.radikal.ru"][img]http://s46.radikal.ru/i114/0909/d8/008d13056a36.jpg[/img][/url]

[Elshad Alili]

[b]BAY:[/b] Varlık, zenginlik, egemenlik, erklik, üstünlük, bolluk sözcüklerinin tümünü

içeren önemli bir ad. Türk adlarının önemli birleşiklerinden başka sözcüklerle

kullanılabilen, kullanılan sözcüğü bütünleyip, güçlendiren, hem başa gelerek hem
de

sona gelerek kullanılabilen bir ad.


[b]BAYAT[/b]: Tanrı sıfatlarından ,..1- Devletli, kısmetli 2- Kadim, ezeli

BAYSA: Madalya

BAYSAL:1- birl.Bay/Sal 2- Bolluk, rahatlık 3- Asayiş, sükunet

BAYSAN: Yakışıklı, levent, gösterişli

BAYSİN: Zengillik, kudret


hunturk.net

[Garatel]

барака, берекет

должно быть здесь один корень?

[ночной дозор]

[quote name='Garatel' post='5427646' date='Sep 22 2009, 20:55 ']барака, берекет

должно быть здесь один корень?[/quote]



[b]bərəkət[/b] ərəb köklü sözdür: mübarək, təbrik və s.

[Elshad Alili]

Bäli äräb mänşäli söz kimi tanınırlar. Kör söz BRK-den yaranmadılar. Amma araşdırdıqda bir çox äräb mänşäli sözlärin altında türkcä kök sözlär yatır.

[yokya]

[quote name='Elshad Alili' post='5438232' date='Sep 24 2009, 12:52 ']Bäli äräb mänşäli söz kimi tanınırlar. Kör söz BRK-den yaranmadılar. Amma araşdırdıqda bir çox äräb mänşäli sözlärin altında türkcä kök sözlär yatır.[/quote]

[size=2][font="Arial"]Elədi. Örnəyin, "[b]ətalət[/b]" (инерция) sözü ərəbkökənli hesab olunur - "hərəkətsizlik" deməkdir. Amma bizim millətin arasında (yəqin ki eşitmiş olarsınız) Ətağaya and içənlər. Həmin o Ətağanı mən görməmişəm, deyilənə görə sümükləri çox kövrək imiş və tərpənə bilmirmiş. Maraqlıdır deyilmi: hərəkətsiz bir adama Ətağa demək?

Yaxud "[b]dərəcə/ dereke[/b]" sözünün sami dillərində hərfi çevirisi "ən dərin pillə/basamaq" deməkdir. Məncə "dərəcə", "dərya", "dərin" sözləri arasında etimoloji bağlılıq var. "[b]Dərya[/b]" sözünü isə farskökənli hesab edirlər. Fikir verin, biz hər gölməçəyə dərya demirik - yalnız dərin su tutumlarına yaxud məcazi mənada dərin mənalı hallarda "dərya" sözünü işlədirik. "Dərin" sözünün "dər" kökü isə sırf altay, ural dillərinə məxsusdur:

[url="http://starling.rinet.ru/cgi-bin/response.cgi?single=1&basename=/data/nostr/nostret&text_number=++56&root=config"]http://starling.rinet.ru/cgi-bin/response....amp;root=config[/url]

Eurasiatic: *ṭärV (>> *t-)

Meaning: enclose

Altaic: *tir[e]


Proto-Altaic: *tire

Nostratic:

Meaning: to sink, enter

Russian meaning: погружаться, входить

Turkic: *deriŋ

Tungus-Manchu: *diri-

Korean: *tɨ́r-

Japanese: *(d)ír-

Comments: Martin 231. High tone in Kor. is quite exceptional for a verb root and irregular.

Uralic: *terV; (*tärV 'вмещать(ся)' (Budenz 211, Bárczi 307))

Dravidian: *taṛ- (?)

Comments: Kartv. *ṭi®- and SH *ʔṭr represent a different root (if any?).

References: МССНЯ 333.[/font][/size]

[Garatel]

[quote name='Elshad Alili' post='5438232' date='Sep 24 2009, 12:52 ']Bäli äräb mänşäli söz kimi tanınırlar. Kör söz BRK-den yaranmadılar. Amma araşdırdıqda bir çox äräb mänşäli sözlärin altında türkcä kök sözlär yatır.[/quote]

барака, берекет, бöрек,бурка не билим нелер - хамиси брк кöклюдюр?

[Elshad Alili]

Xeyr. Sadece fonetik oxçarlıq var.

[Garatel]

[quote name='Elshad Alili' post='5438232' date='Sep 24 2009, 12:52 ']Bäli äräb mänşäli söz kimi tanınırlar. Kör söz BRK-den yaranmadılar. Amma araşdırdıqda bir çox äräb mänşäli sözlärin altında türkcä kök sözlär yatır.[/quote]

Salam, siz chox muemmali danishirsiz

Baraka sozunde turk koku var?

[Peppi]

а как будет "подгузник" на азеб-ком? Спасибо.

[KusKus]

[quote name='мусаватист' post='5410694' date='Sep 19 2009, 03:28 '][font="Arial"]русско-турецкий онлайн словарь утверждает, что "stop lambası "[/font][/quote]

а я очень часто слышала "işıqfor"

[KusKus]

Вот почитала немного, вы такие слова тут расписали, которые за век небудут пользоваться. А что тогда говорить о словах которые повседневно существуют в лексиконе почти каждого Азербайджанца но вот использовать их правильно они не хотят......
Вот например: хотя почти во всех автобусах на половину оконного стекла висит надпись " [b]Dayanacaqdan[/b] kenarda saxlamaq olmaz" все они со странной наровитостью так и кричат "[b]ostanovkada[/b] saxla".......
А вы тут языковедением занимаетесь...... интересно конечно, но нужно ли .......

[Sun_tzy]

[quote name='Peppi' post='5461998' date='Sep 28 2009, 18:18 ']а как будет "подгузник" на азеб-ком? Спасибо.[/quote]
Yəqin ki, uşaq bezi, uşaq əskisi olar

[dvijok]

[quote name='dziro' post='5413686' date='Sep 19 2009, 21:59 '][b]əyləmək[/b] bəzi regionlarda işlənir. [b]Zərd[/b] - lügətdə var. deyəsən fars dilindədi. Azərbaycanca [b]Yerkökü.[/b]
[b]Ayam[/b] - birinci dəfədir eşidirəm.[/quote]


"zərdə" логичнее чем "Yerkökü" , потому что "Yerkökü" в буквальном смысле переводится как "земляной корень". Корень в земле бывает не в воздухе же У персов есть ещё и другие слова в этом значении кроме "zərdə" - هويج , زردک , زردک مانند , موي قرمز Так что чьё это слово, ещё вопрос.

"Ayam" - я слышал это слово у грузинских азербайджанцев. Мне кажется это архаизм. А ведь оно лучше чем просто "hava". "Hava" -оставим в значении "воздух" Язык надо обогащать.

[Budaken]

[quote name='Sun_tzy' post='5463060' date='Sep 28 2009, 22:19 ']Yəqin ki, uşaq bezi, uşaq əskisi olar[/quote]

А если подгузник для взрослых?

[Budaken]

[quote name='yokya' post='5438979' date='Sep 24 2009, 15:49 '][size=2][font="Arial"]Elədi. [color="#FF0000"][b]Örnəyin[/b][/color], "[b]ətalət[/b]" (инерция) sözü [b]ərəb[color="#FF0000"]kökənli[/color][/b] hesab olunur - "hərəkətsizlik" deməkdir.

[/font][/size][/quote]

Xahiş edirem, DİLİMİZİ KORLAMAYIN!

[quote name='KusKus' post='5463038' date='Sep 28 2009, 22:14 ']Вот почитала немного, вы такие слова тут расписали, которые за век небудут пользоваться. А что тогда говорить о словах которые повседневно существуют в лексиконе почти каждого Азербайджанца но вот использовать их правильно они не хотят......
Вот например: хотя почти во всех автобусах на половину оконного стекла висит надпись " [b]Dayanacaqdan[/b] kenarda saxlamaq olmaz" все они со странной наровитостью так и кричат "[b]ostanovkada[/b] saxla".......
А вы тут языковедением занимаетесь...... интересно конечно, но нужно ли ....... [/quote]

А вы попробуйте сказать "Dayanacaqda eyleyin, zehmet olmasa" (Тормозите на остановке, пожалуйста) - на вас будут смотреть как на идиота. С неучами нужно говорить на их языке.

[KusKus]

[quote name='Budaken' post='5466539' date='Sep 29 2009, 13:41 ']Xahiş edirem, DİLİMİZİ KORLAMAYIN!
А вы попробуйте сказать "Dayanacaqda eyleyin, zehmet olmasa" (Тормозите на остановке, пожалуйста) - на вас будут смотреть как на идиота. С неучами нужно говорить на их языке. [/quote]

Как не странно но я именно так и говорю и идиоткой, извените себя никак не чуствую.....этой мой родной язык.... вот именно из-за такого и начинается внедрение иноязычных слов......
В пинципе а что говорить мы же любим внедрять все европейское.....это же легче чем иметь что-то свое......

[yokya]

[quote name='Budaken' post='5466539' date='Sep 29 2009, 12:41 ']Xahiş edirem, DİLİMİZİ KORLAMAYIN![/quote]

[font="Arial"]Azərbaycan türkcəsini korlayan ərəb, fars, avropa sözləridir. Mən öztürkcə sözlərdən işlədirəm, mənə əmr verməyin. Axı niyə ərəbin, farsın və başqasının "misal", "məsələ", "mənşə" sözləri sizi qıcıqlandırmır, ancaq Azərbaycan türkcəsinin [b]doğmaca[/b] unudulmuş sözləri neqativ təpkiyə nədən olur?

"Mənşə" sözünün ərəbcə çevirisi türk dillərində "qaynaq" deməkdir, biləsiniz. "Misal" sözü isə yenə ərəbcədəki "sual" sözündən doğmuş bir sözdür.

"Azadlıq" radiosunun ueb səhifəsində bu yaxınlarda bu qonuya dair yaxşı yazı var idi:

[b]Sözlərdən açılan dil dünyası[/b][/font]

[url="http://www.azadliq.org/content/article/1828982.html"]http://www.azadliq.org/content/article/1828982.html[/url]

[yokya]

[quote name='dvijok' post='5413600' date='Sep 19 2009, 20:39 '][b]ayam [/b]- погода
[b]əyləmək[/b] - останавливать ( например, грамотнее будет сказать шофёру "əylə!", чем "saxla!")[/quote]

Почему вы считаете, что так грамотнее?

[quote name='dvijok' post='5466352' date='Sep 29 2009, 12:18 ']"zərdə" логичнее чем "Yerkökü" , потому что "Yerkökü" в буквальном смысле переводится как "земляной корень". Корень в земле бывает не в воздухе же У персов есть ещё и другие слова в этом значении кроме "zərdə" - هويج , زردک , زردک مانند , موي قرمز Так что чьё это слово, ещё вопрос.

"Ayam" - я слышал это слово у грузинских азербайджанцев. Мне кажется это архаизм. А ведь оно лучше чем просто "hava". "Hava" -оставим в значении "воздух" Язык надо обогащать.[/quote]

Ну корни могут быть ещё воздушными и водными. А так моё мнение на счёт слова "[b]зярдя[b/]": корень восходит к слову "зяр" в персидском языке, что в свою очередь связано с тюркo-алтайским словом "[b]сары[b/]" (жёлтый). Но слово по структуре не тюркское.

В азербайджанских словарях и статьях слово пишется как "[b]əyyam[b/]". По происхождению оно арабское и в переводе означает "дни".

Об обогащении Азербайджан тюркджеси речь может идти только в том случае, когда реанимируются забытые, полузабытые тюркские или придумываются новые слова за счёт собственно тюркских слов. Кому нужно мёртвое богатство, заполняющее словари, но совершенно чуждое и непонятное для подавляющего большинства носителей тюркского языка? Да и богатство ли это?

[yokya]

[quote name='Garatel' post='5440454' date='Sep 24 2009, 19:24 ']барака, берекет, бöрек,бурка не билим нелер - хамиси брк кöклюдюр?[/quote]

[font="Arial"] "Baraka" sözünün hərfi anlamı sami (ərəb, yəhudi, aramey) dillərində "diz çökmək". "Bərəkət" = diz çökərək sayqı göstərmə, bir şeyi qutsal etmə. Ona görə "Bayramınız mübarək olsun!" yerinə "Bayramınız qutlu olsun! deməyi sevirəm. Çünki ərəblərdə qutsallıq diz çökmə, boyun əyməylə bağlıdır. Türk xalqalrının təfəkküründə isə qutsallıq tamam başqa şeydir. "Qutsal" sözü "qurd" sözündən törəyib. Qurd (canavar) türk xalqalrının əski totemidir, AZADLIQ simvoludur. Ona görə "qurtuluş" (освобождение) sözündə də "qurd" oturub.

"Börək", "bərək", "düşbərə" sözləri "bürümək" feliylə eşkökənlidir.

Бурка - вид войлочного плаща у казаков и у кавказских народов. Dilçi Fasmerin fikrincə "бурый" sözündən törəyib. Məncə "bürünmək" sözündən də yarana bilərdi.

Bir sözlə, Elşad bəy düz deyir, bu sözlərdə yalnız fonetik bınzərlik var.[/font]

[Garatel]

спасибо yokya

скоро будет нечастоиспользуемые слова на азербайджанском языке - кладбише

почему то застряло у меня в голове, почему клад - бише?

наверное там традиционно закапывали рядом с усопшим клады?

или от слова кладь, мол клади -те туда?

скорее всего второе