Нечастоиспользуемые слова на азербайджанском языке - 2

[Desirous]

[quote name='yokya' post='5276450' date='Aug 26 2009, 17:36 '][size=2][font="Arial"]
Əsrlər boyu əcdadlarımız "bilig", "bilmək" və s. sözlərini işlədib. Məncə "[b]say bilimi[/b]", "[b]dil bilimi[/b]" ("dilçilik"lə yanaşı), "[b]yer bilimi[/b]", "[b]bilim yurdu/ evi[/b]", "[b]bilgi toplusu[/b]" ("ensiklopediya" yerinə) və s. heç də pis səslənmir. Qeyri-türk dillərdən söz götürməkdənsə digər türk dillərindən götürmək daha yaxşıdır.

"[b]Prezident[/b]"-ə [u]ölkə başçısı[/u] da deyirlər.

Musiqi alətlərinə həm də "çalğı alətləri" deyirik. "[b]Player[/b]" (проигрыватель) = musiqiçalan, mp3-çalğıçısı?

[b]будильник [/b]= durğuzar, durğuzan saat da olar. Ancaq "zəngli saat" da pis deyil.[/font][/size][/quote]
Məncə zeəngli saat yaxçı deyi oyadar ya da durğuzar daha yaxşı olarl.Playersə daha yaxşı oxudan kimi gedərdi.

[AzЫxantrop]

[quote name='yokya' post='5276450' date='Aug 26 2009, 17:36 '][size=2][font="Arial"]
Əsrlər boyu əcdadlarımız "bilig", "bilmək" və s. sözlərini işlədib. Məncə "[b]say bilimi[/b]", "[b]dil bilimi[/b]" ("dilçilik"lə yanaşı), "[b]yer bilimi[/b]", "[b]bilim yurdu/ evi[/b]", "[b]bilgi toplusu[/b]" ("ensiklopediya" yerinə) və s. heç də pis səslənmir. Qeyri-türk dillərdən söz götürməkdənsə digər türk dillərindən götürmək daha yaxşıdır.

"[b]Prezident[/b]"-ə [u]ölkə başçısı[/u] da deyirlər.

Musiqi alətlərinə həm də "çalğı alətləri" deyirik. "[b]Player[/b]" (проигрыватель) = musiqiçalan, mp3-çalğıçısı?

[b]будильник [/b]= durğuzar, durğuzan saat da olar. Ancaq "zəngli saat" da pis deyil.[/font][/size][/quote]

[b]durguzan saat[/b]dansa [b]oyadan saat[/b] v' ya [b] oyadici[/b] daha mentiqidi ve notrmal seslenir. Duran adam hec yatmamish da ola biler. Amma oyanan adam yatmal;d;r ki oyansin/
Budilnikin de esas funksiyasi yatani oyatmaqdir.

[Desirous]

Düz deyirsənçkompüter yəqin ki bilgisayar olmalıdi,kalkulyator sa sadəcə sayar

[yokya]

[quote name='Desirous' post='5277164' date='Aug 26 2009, 21:20 ']Düz deyirsənçkompüter yəqin ki bilgisayar olmalıdi,kalkulyator sa sadəcə sayar[/quote]

[size=2][font="Arial"]

Almanlar həm kompüterə, həm də kalkulyatora eyni söz "Rechner" (вычислитель) deyirlər. Biz yalnız rus dilindən kalka etməməliyik.

Kalkulyator nədir? [b]Калькулятор [/b]= вычислитель, счётчик, электронный счетовод.

Bəs kompüter nədir? [b]Компьютер [/b]= вычислительная машина; счётно-решающий прибор, большой калькулятор.

Ona görə də kalkulyatora "sayğac" da demək olar. Kompüterə isə - "bilgisayar", "bilgisayğacı".[/font][/size]

[AzЫxantrop]

meyer kalkulyator sayir ?

kalkulyator hesablayir.[b] "hesabdar", "hesabci"[/b] ya da [b]"hesabkesh"[/b] ola biler. ya da sadece [b]"hesablayici'[/b]

[I.Mamedova]

[i]не помню спрашивала или нет[/i] как переводится слово "Зявзяк"на русский, "форточка" и "все-таки" на азербайджанский.

[Az_Strateg]

[quote name='I.Mamedova' post='5278469' date='Aug 27 2009, 08:33 '][i]не помню спрашивала или нет[/i] как переводится слово "Зявзяк"на русский, "форточка" и "все-таки" на азербайджанский.[/quote]


Форточка по моему "нефеслик"..

[Slastis]

[quote name='I.Mamedova' post='5278469' date='Aug 27 2009, 08:33 '][i]не помню спрашивала или нет[/i] как переводится слово "Зявзяк"на русский, "форточка" и "все-таки" на азербайджанский.[/quote]
"[b]zəvzək[/b]"- говорун, болтун, говорливый, пустомеля
"[b]форточка[/b]" - nəfəslik
"[b]все-таки[/b]" amma yenə də

[Vickie85]

[quote name='yokya' post='5277366' date='Aug 26 2009, 22:02 '][size=2][font="Arial"]

Almanlar həm kompüterə, həm də kalkulyatora eyni söz "Rechner" (вычислитель) deyirlər. Biz yalnız rus dilindən kalka etməməliyik.

Kalkulyator nədir? [b]Калькулятор [/b]= вычислитель, счётчик, электронный счетовод.

Bəs kompüter nədir? [b]Компьютер [/b]= вычислительная машина; счётно-решающий прибор, большой калькулятор.

Ona görə də kalkulyatora "sayğac" da demək olar. Kompüterə isə - "bilgisayar", "bilgisayğacı".[/font][/size][/quote]


[quote name='AzЫxantrop' post='5277629' date='Aug 26 2009, 23:03 ']meyer kalkulyator sayir ?

kalkulyator hesablayir.[b] "hesabdar", "hesabci"[/b] ya da [b]"hesabkesh"[/b] ola biler. ya da sadece [b]"hesablayici'[/b][/quote]

а зачем переводить слова "калькулятор" и "компьютер"? они ведь интернациональные и довольно хорошо прижились в языке.

[Vickie85]

скажите используется ли в азербайджанском слово "винтачан" вместо отвертки?

[Slastis]

[quote name='Vickie85' post='5279312' date='Aug 27 2009, 11:18 ']скажите используется ли в азербайджанском слово "винтачан" вместо отвертки?[/quote]
Да, и не только "винтачан", "винтбуран" тоже. Но первый вариант используется гораздо чаще.

[Abbasov J.]

[quote name='Slastis' post='5280142' date='Aug 27 2009, 12:13 ']Да, и не только "винтачан", "винтбуран" тоже. Но первый вариант используется гораздо чаще.[/quote]
И ещё "Yivaçan".

[Slastis]

[quote name='Abbasov J.' post='5280154' date='Aug 27 2009, 13:15 ']И ещё "Yivaçan".[/quote]
Аббасов, позвольте с вами не согласиться.
Ведь "yiv"- резьба, а "yivaçan" переводится как [b]"метчик"[/b]-инструмент для нарезания резьбы.

[yokya]

[quote name='Vickie85' post='5279265' date='Aug 27 2009, 10:11 ']а зачем переводить слова "калькулятор" и "компьютер"? они ведь интернациональные и довольно хорошо прижились в языке.[/quote]

Нет, "калькулятор" распрастранен в романских языках и в английском. В самом английском есть множество синонимов "калькулятора". В германских - это "Rechner" или однокоренные с ним слова. В греческом и венгерском тоже не "калькулатор", в турецком "hesap makinesi".

Что касается "компьютера", то в немецком - это опять же "Rechner", во французском - это "ordinateur", в др. германских - dator или datamat. В греческом и венгерском тоже не "компьютер", а в турецком "bilgisayar.

Что позорного иметь аналоги слов в своём языке?

[quote name='AzЫxantrop' post='5277629' date='Aug 26 2009, 23:03 ']meyer kalkulyator sayir ?

kalkulyator hesablayir.[b] "hesabdar", "hesabci"[/b] ya da [b]"hesabkesh"[/b] ola biler. ya da sadece [b]"hesablayici'[/b][/quote]

[b]Saymaq[/b]= hesablamaq, sadalamaq, sanamaq (считать, подсчитывать).

[Desirous]

Maşın sözünün yerinə araba demək olar,alətin yerinə araçı(у нас это проводник,посредник),ümuminin yerinə ortaq işlətmək olar,əlaqə sözünün yerinə ilğı.Вот несколько архаизмов:
Ум,мудрость(ağıl)-us
Враг(düşmən)-yağı
Ад(cəhənnəm)-damu
Рай(cənnət)-uçmaq
sabah-danla(завтра)
xəstə-sayru(больно)
təmiz-arı(чистый)
danışmaq-ayıtmaq(говорить)

[Desirous]

Это слова из южноазербайджанского:
Abece: Əlifba
Ad tamlaması: İzâfi tərkib
Alan: Sâhə
Arasıra: Bə’zən
Aşal: Rütbə
Axın: Hucum
Ayırac: Parantez
Ayrıq: Fərqli
Azı: Ya da, vəya, yâxud
Bağılsız: Müstəqil
Bağılsızlıq: İstiqlal
Bayrı: Arxayik
Belin: Təhlükə
Bətik: Mətin
Biçik: Hərf
Biçim: Şəkil, form
Bilə: Hətta
Biləşik: Mürəkkəb
Budunbilim: Folķlor
Budunc: Cumhuriyət, Respubliķa
Bügüş: Fəlsəfə
Bundalı: Sekular
Çağdaş: Muâsir
Çınbilimi: Huquq
Çoxul: Cəm
Çoxunluq: Əksəriyyət
Degi: Kəlimə
Denətim: Ķontrol
Denəyim: Təcrübə
Dənli: Qədər
Dilbilgisi: Qıramer, qıramatika
Dirgili: Canlı
Dönəncə: Mevsim
Dura: Nüqtə
Düyüm: Üqdə
Düzgə: Sistem
Əkinc: Kültür
Eldəm: Lâyik
Elik etmək: İstila etmək
Elik: İstila
Ərklət: Dövlət
Eyləm: Fe’l, aksiya
Eyləmlik: Məsdər
Gəniz: Nazal, burundan
Gərəksinim: Ehtiyac
Ginələmək: Təkrar etmək
Görklülük: Estetizm
Görksöz: Ədəbiyat
Görksüz: Çirkin
Görkül: Ədəbi
Gücəm: Zülüm
İdi: Heç
İlkəl: İbtidâyi, bədəvi
Ilxı: Heyvan
İm: İşârət
İrim: Diqqət
İrimləşdirmək: Dəqiqləşdirmək
İtəkləmək: Təhmil etmək
İtəm: Zərər
İzlənc: Pıroqram
Kəsinliklə: Mütləqən
Kəsmə: Apastrof
Kip: Qalıb
Kökləşik: Ķılasik
Ölçüt: Me’yar
Örnəyin: Misal üçün
Ötək: Târix
Oynam: Rol
Oysa: Halbuki
Özgü: Xas, məxsus
Özgün: Əsil
Qalıt: Miras
Qanıt: Subut
Qarma: Hibrid
Qarmaşa: Ķompleķs
Qolay: Âsân
Quraşdırım: Teķnoloji
Salıq: Xəbər
Sayrılıq: Xəstəlik
Səsbilimi: Fonetik
Sömürgəçilik: Ķoloniyalism, iste’mar
Söyləncə: Mif, usturə
Soysop: Sülâlə
Tabası: Rəğmən
Tablamaq: Qəbul etmək
Tasarı: Tərh, Pılan
Taxma ad: Ləqəb
Tayın: Eyni
Tayınca: Eynən
Təkil: Müfrəd
Təməl: Əsas
Tərkcə: Sür’ətli
Tikəl: Qismi
Topar: Dəstə, Qurup
Tuğralı: Rəsmi
Ucqaroba: Diyaspora
Uçra: Çünkü
Ülgü: Örnək, model
Ürkən: Həmişə, hər zaman
Uyqarlıq: Mədəniyət
Uyqunluq
Uyum: Harmoni
Üzərində: Haqqında
Uzluq: Sənət
Varsıl: Zəngin
Vurqun: Heyran
Xaqan: Şah
Yalın: Sâdə
Yapmaca: Sün’i
Yarar: Fayda
Yazım: Ortoqrafi
Yeddicə: Həftə
Yekə: Süper, meqa, hayper
Yenicil: Modern
Yenidegi: Neolojism
Yerində: Haqlı
Yetirim: Təbliğ, Pıropaqanda
Yim: Təqvim
Yiyə: Sâhib
Yönətgi: Siyasət
Yoxsul: Fəqir
Yoxsun: Məhrum

[Desirous]

Может ктонить объяснить как они создали budunc,такого же ни слова,ни корня нет в азербайджанском,буд это же другое)

[yokya]

[quote name='Desirous' post='5282835' date='Aug 27 2009, 20:03 ']Может ктонить объяснить как они создали budunc,такого же ни слова,ни корня нет в азербайджанском,буд это же другое)[/quote]

Если посмотрите в древне-тюркском словаре, то увидите, что раньше "bodun/ budun" означало "народ, население, люди" - то что сейчас обозначают арабским словом "халг".

[url="http://altaica.ru/LIBRARY/dts.htm"]http://altaica.ru/LIBRARY/dts.htm[/url]

[Desirous]

[url="http://azr.baybak.com/il_2008_say_1960.azr"]Очень игтересная статья о азербайджанском язые.[/url]

[Оттенок печали]

"[b]Didar [/b]" adinin herfi menasi nedir?

[dziro]

[quote name='Оттенок печали' post='5294568' date='Aug 30 2009, 13:19 ']"[b]Didar [/b]" adinin herfi menasi nedir? [/quote]

Didar (fars sozu) - 1) uz, camal: 2) gorme, ziyaret etme, gorush. "Ereb ve fars sozleri lugeti"

yadima Sabirin sheri dushdu: Didari yamandi qoyma geldi...

[yokya]

[quote name='Desirous' post='5282740' date='Aug 27 2009, 19:37 ']Это слова из южноазербайджанского:[/quote]

[size=2][font="Arial"]Bəzi sözləri şərh edim. Ancaq mən dildə sinonimlərin olmasına qarşı deyiləm.

[b]Ad tamlaması[/b]: İzâfi tərkib. "İzafi" ərəb sözüdür, = излишний, ненужный. [b]Eşanlamlı[/b]: artıq, gərəksiz.
[b]Arasıra[/b]: Bə’zən. Eşanlamlı: hərdənbir, arabir.
[b]Axın[/b]: Hucum. Maraqlıdır ki, avropa dillərindəki "ataka" sözünün normal etmimoloji açıqlaması yoxdur.

[url="http://www.yourdictionary.com/attack"]http://www.yourdictionary.com/attack[/url]

[b]Ayrıq[/b]: Fərqli. Eşanlamlı: cürbəcür, ayrı-ayrı, başqa-başqa.

[b]Bayrı[/b]: Arxayik. Eşanlamlı: əski.
Biçik: Hərf
[b]Bilə[/b]: Hətta. [b]Belə[/b].
Biləşik: Mürəkkəb

Çoxul: Cəm. "Cümlə", "cəm" sözlərinin ərəb kökənli olmaları mübahisəlidir.

[url="http://starling.rinet.ru/cgi-bin/response.cgi?root=config&morpho=0&basename=\data\alt\turcet&first=1&text_proto=som&method_proto=substring&ic_proto=on&text_meaning=&method_meaning=substring&ic_meaning=on&text_rusmean=&method_rusmean=substring&ic_rusmean=on&text_atu=&method_atu=substring&ic_atu=on&text_krh=&method_krh=substring&ic_krh=on&text_trk=&method_trk=substring&ic_trk=on&text_tat=&method_tat=substring&ic_tat=on&text_chg=&method_chg=substring&ic_chg=on&text_uzb=&method_uzb=substring&ic_uzb=on&text_uig=&method_uig=substring&ic_uig=on&text_sjg=&method_sjg=substring&ic_sjg=on&text_azb=&method_azb=substring&ic_azb=on&text_trm=&method_trm=substring&ic_trm=on&text_hak=&method_hak=substring&ic_hak=on&text_shr=&method_shr=substring&ic_shr=on&text_alt=&method_alt=substring&ic_alt=on&text_khal=&method_khal=substring&ic_khal=on&text_chv=&method_chv=substring&ic_chv=on&text_jak=&method_jak=substring&ic_jak=on&text_dolg=&method_dolg=substring&ic_dolg=on&text_tuv=&method_tuv=substring&ic_tuv=on&text_tof=&method_tof=substring&ic_tof=on&text_krg=&method_krg=substring&ic_krg=on&text_kaz=&method_kaz=substring&ic_kaz=on&text_nogx=&method_nogx=substring&ic_nogx=on&text_bas=&method_bas=substring&ic_bas=on&text_blkx=&method_blkx=substring&ic_blkx=on&text_gagx=&method_gagx=substring&ic_gagx=on&text_krmx=&method_krmx=substring&ic_krmx=on&text_klpx=&method_klpx=substring&ic_klpx=on&text_sal=&method_sal=substring&ic_sal=on&text_qum=&method_qum=substring&ic_qum=on&text_reference=&method_reference=substring&ic_reference=on&text_any=&method_any=substring&sort=proto&ic_any=on"]http://starling.rinet.ru/cgi-bin/response....o&ic_any=on[/url]

Degi: [b]Kəlimə[/b]. "Kəlimə", "kəlam" sözlərinin ərəbkökənliliyi də mübahisəlidir. Türk dillərində həm də "kəkələmə" (заикание) sözü var. Starostinin görüşü:

[url="http://starling.rinet.ru/cgi-bin/response.cgi?root=config&morpho=0&basename=\data\alt\turcet&first=1&text_proto=&method_proto=substring&ic_proto=on&text_meaning=1+to+speak+2+talk%2C+conversation&method_meaning=substring&ic_meaning=on&text_rusmean=&method_rusmean=substring&ic_rusmean=on&text_atu=&method_atu=substring&ic_atu=on&text_krh=&method_krh=substring&ic_krh=on&text_trk=&method_trk=substring&ic_trk=on&text_tat=&method_tat=substring&ic_tat=on&text_chg=&method_chg=substring&ic_chg=on&text_uzb=&method_uzb=substring&ic_uzb=on&text_uig=&method_uig=substring&ic_uig=on&text_sjg=&method_sjg=substring&ic_sjg=on&text_azb=&method_azb=substring&ic_azb=on&text_trm=&method_trm=substring&ic_trm=on&text_hak=&method_hak=substring&ic_hak=on&text_shr=&method_shr=substring&ic_shr=on&text_alt=&method_alt=substring&ic_alt=on&text_khal=&method_khal=substring&ic_khal=on&text_chv=&method_chv=substring&ic_chv=on&text_jak=&method_jak=substring&ic_jak=on&text_dolg=&method_dolg=substring&ic_dolg=on&text_tuv=&method_tuv=substring&ic_tuv=on&text_tof=&method_tof=substring&ic_tof=on&text_krg=&method_krg=substring&ic_krg=on&text_kaz=&method_kaz=substring&ic_kaz=on&text_nogx=&method_nogx=substring&ic_nogx=on&text_bas=&method_bas=substring&ic_bas=on&text_blkx=&method_blkx=substring&ic_blkx=on&text_gagx=&method_gagx=substring&ic_gagx=on&text_krmx=&method_krmx=substring&ic_krmx=on&text_klpx=&method_klpx=substring&ic_klpx=on&text_sal=&method_sal=substring&ic_sal=on&text_qum=&method_qum=substring&ic_qum=on&text_reference=&method_reference=substring&ic_reference=on&text_any=&method_any=substring&sort=proto&ic_any=on"]http://starling.rinet.ru/cgi-bin/response....o&ic_any=on[/url]

[b]Denətim[/b]: Ķontrol. Eşanlamlı: yoxlama.
[b]Denəyim[/b]: Təcrübə. Eşanlamlı: sınaq.
Dirgili: [b]Canlı[/b]. "Canlı" sözünün farskökənliliyi mübahisəlidir:

[url="http://www1.disput.az/index.php?showtopic=129137"]http://www1.disput.az/index.php?showtopic=129137[/url]

[b]Gərəksinim[/b]: Ehtiyac. Eşanlamlı: gərəkcə.

[b]İzlənc[/b]: Pıroqram. Eşanlamlı: veriliş.
Özgün: [b]Əsil[/b]. "Əsl" sözünün kökü helə "öz"-dür, ərəbkökənliliyi mübahisəlidir.

Təməl: [b]Əsas[/b]. Eşanlamlı: özül.

[b]Tərkcə[/b]: Sür’ətli. Eşanlamlı: yeyin, tez.
Tikəl: [b]Qismi[/b]. "Qisim" sözü "kəsim" sözüylə eşkökənlidir.
Uçra: [b]Çünkü[/b]. "Çünki" sözü "üçün" və "ki" sözlərindən əmələ gəlib- farskökənli deyil.

Yeddicə: [b]Həftə[/b]. "Həftə" sözü fars dilində YEDDİ deməkdir. Hind-avropa dillərində "sept" (семёрка) latın və yunan dillərindən gəlib. Amma bu dillərdə də Z hərfinin özəl tarixçəsi var- hindavropa sözü deyil, əski çağlarda Z hərfi əlifbada yeddinci yerdə dururdu :
[/font][/size]

[url="http://www.balkaria.info/library/s/suleimenov/yap/path-7.htm"]http://www.balkaria.info/library/s/suleimenov/yap/path-7.htm[/url]

[quote][b]В латинском и греческом не было шипящих звуков.[/b] Ни глухих, ни звонких. Но пока ничего не известно об этрусском языке (*языках), можно предположить, что они знали шипящие звуки. В «алфавите Марсилианы» (8 в. до н.э.) специалисты вынуждены выделить целых три буквы, выражающие, по их мнению, звук «s».

Авторы текстов, вероятно, отличали твёрдый шипящий от мягкого и от свистящего.

... Возникает вопрос. Если римляне заимствовали письмо у этрусков, почему в древнейших латинских памятниках 6 в. до н.э. не встречается буква Z? Звук, ей соответствующий, возникал лишь в интервокальном положении и передавался «сигмой», как в современном итальянском: kasa - «дом», но произносится «каза». Точно так же сигма озванчивалась в древнелатинском: Numasioi - «Нумезий».2

Это может говорить только о том, что буквы для звонкого свистящего перворимляне в этрусском алфавите не нашли.

Она заимствуется из греческого во II - I в.в. до н.э., когда после завоевания Эллады в Риме усилилось влияние греческой культуры, языка и литературы, возникла потребность более точной передачи греческих слов. В связи с поздним введением этой буквы она значится последней в классическом римском алфавите.

Только заимствованные слова из греческого и др.языков начинаются с этой буквы - Zoilus - Зоил, греческий ритор и грамматик в Александрии; zodiakus - созвездие зодиака. В «Латинско-русском словаре» И.X.Дворецкого (М.1976 г.) слова, начинающиеся с «z», умещаются на одной странице (1096-й). Не поленился подсчитать - 81 слово. Из 50.000, включенных в словарь.

В этрусских текстах слов с таким началом значительно больше. И одно это дает мне основание полагать, что буква, принимаемая за «зету», передавала иной звук - *dž или *ž, и потому не была принята в латинский алфавит.

[size=4][b]Буква dzeta (zeta) в греческом алфавите стоит на седьмом месте, использовалась как цифра-семёрка. [/b][/size](Сверху только подрисовывали титло.) Тюрки, вероятно, знали эту цифру. Её название стало числительным: **eti >*geti >džeti - 7 (кирг., балк., узб. диал.), žeti (каз., каркл., ног.), zeti (сарыг-уйг.), d'eti (хак., алт.), setti (якут.), jeti (огузо-карл.)3 .

Знак, судя по всему, был цифрой с этим названием и до того, как попал в греческий алфавит. Индоевропейские: septem (лат.), sette (ит.) и др. формировались в Древней Передней Азии за пару тысячелетий до возникновения буквенных систем.

И если в составе этрусков были тюрки, они могли произносить начальную букву «z», как «dž» или «ž». А надпись в склепе Возничего, возможно, свидетельствует об этом.[/quote]

[yokya]

[size=3][font="Arial"]Aşağıdakı cümlələrdə "[b]sayseçmə[/b]" sözünü necə anlayırsınız?

[quote]Xalqın [b]sayseçmə[/b], mərd oğul və qızları qanlı gecədə şəhid oldular.

Bahalı xəz kürklərin, dəri əşyalarının, habelə [b]sayseçmə [/b]firmaların məhsulları satılan “Sədərək”də indi sadaladıqlarımızın heç biri yoxdur.

Sovet dövründə Moskvada moda nümayiş etdirilərkən ona ancaq [b]sayseçmə [/b]adamlar maraq və həvəs göstərirdilər.

Bu kitab yurdumuzun Qarabağ müharibəsində canından keçmiş [b]sayseçmə[/b] övladlarının göstərdiyi şücaəti, qəhrəmanlığı özündə əks etdirir.

Ağoğlan-Kiçik Qafqazda yaşayan Alban türklərinin [b]sayseçmə [/b]alp ərənlərinə verilən addır. [/font][/size][/quote]

[Desirous]

Bəs sizcə kitab sözünün terinə pitik işlənməlidir?

[Abbasov J.]

[quote name='Оттенок печали' post='5294568' date='Aug 30 2009, 13:19 ']"[b]Didar [/b]" adinin herfi menasi nedir? [/quote]
Ad "DİDAR" yox, "Dİ[b]L[/b]DAR"dır. Menası "dost, sirdaş" demekdir.

[dziro]

[b]"məsamə"[/b] sözü də az işlənir elə bil. amma lazımlı sözdür.
[b]
məsamə[/b] - поры.

[b]məsaməli[/b] - пористый, губчатый.

[ночной дозор]

[quote name='Abbasov J.' post='5307140' date='Sep 1 2009, 22:10 ']Ad "DİDAR" yox, "Dİ[b]L[/b]DAR"dır. Menası "dost, sirdaş" demekdir.[/quote]

[b]
Dildar[/b]-hərfi mənada "ürəyi olan", "ürəyə malik olan" deməkdir.

[Garatel]

Derebeylik - ne demekdir?

Rus sozu "tarabarshina" ile eyni kokdendi ve eyni me'na verir?

[Slastis]

[quote name='Garatel' post='5308085' date='Sep 2 2009, 01:51 ']Derebeylik - ne demekdir?

Rus sozu "tarabarshina" ile eyni kokdendi ve eyni me'na verir?[/quote]

Bu sözlərin eyniköklü olduğunu düşünmürəm. Çünki fərqli məna verirlər.
"Тарабарщина"- cəfəngiyyat, çərən-pərən deməkdir.
Lüğətlərdə "dərəbəylik"-[i]феодализм[/i], "dərəbəyi" isə [i]феодал[/i] кimi tərcümə olunur.
Azərbaycan dilində belə bir atalar sözü var : "Dərə xəlvət, tülkü bəy". Buradan "dərəbəylik" sözünün mənasını anlamaq olar, yəni gözdən uzaq, xəlvət yerlərdə tülkü kimi hiyləgər adamlar hökmranlıq edir.

[Garatel]

[quote name='Slastis' post='5308753' date='Sep 2 2009, 09:19 ']Bu sözlərin eyniköklü olduğunu düşünmürəm. Çünki fərqli məna verirlər.
"Тарабарщина"- cəfəngiyyat, çərən-pərən deməkdir.
Lüğətlərdə "dərəbəylik"-[i]феодализм[/i], "dərəbəyi" isə [i]феодал[/i] кimi tərcümə olunur.
Azərbaycan dilində belə bir atalar sözü var : "Dərə xəlvət, tülkü bəy". Buradan "dərəbəylik" sözünün mənasını anlamaq olar, yəni gözdən uzaq, xəlvət yerlərdə tülkü kimi hiyləgər adamlar hökmranlıq edir.[/quote]

slastik,

деребейлик - гездэн узаг демекдир?

бу не деребейликдир = бу не пердели ишдир, не гездэн узаг ишдир?

[Slastis]

[quote name='Garatel' post='5310688' date='Sep 2 2009, 15:20 ']slastik,

деребейлик - гездэн узаг демекдир?

бу не деребейликдир = бу не пердели ишдир, не гездэн узаг ишдир?[/quote]

Xeyr,məni düzgün başa düşmədiniz.
Bu nə dərəbəylikdir- yəni, bu nə [b]özbaşınalıqdır[/b], kim nə istəyir, onu da edir.

[yokya]

[quote name='Desirous' post='5306325' date='Sep 1 2009, 17:12 ']Bəs sizcə kitab sözünün terinə pitik işlənməlidir?[/quote]

[font="Arial"][size=2]"Bitik" sözü işlənsə də, az işlənilir. Örnəyin, professor Firudin Ağasıoğlu (Cəlilov) özünün doqquz tomluq kitabını adını qoymuşdu "[b]Doqquz bitik[/b]".

Rus dilindəki "[b]книга[/b]" sözü türk, çin dillərindən gəlmədir. Fikir verin, əski uyğurcada "[b]küinbitig[/b]" (книга) söz birləşməsi də olub:

[url="http://starling.rinet.ru/cgi-bin/response.cgi?root=config&morpho=0&basename=\data\ie\vasmer&first=1&text_word=%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0&method_word=substring&ic_word=on&text_general=&method_general=substring&ic_general=on&text_origin=&method_origin=substring&ic_origin=on&text_trubachev=&method_trubachev=substring&ic_trubachev=on&text_editorial=&method_editorial=substring&ic_editorial=on&text_pages=&method_pages=substring&ic_pages=on&text_any=&method_any=substring&sort=word&ic_any=on"]http://starling.rinet.ru/cgi-bin/response....d&ic_any=on[/url]

[quote]Word: кни́га;

Near etymology: также кни́жка "часть желудка жвачных"; укр. кни́га, ст.-слав. кънига γράμμα, ἐπιστολή, мн. βιβλιον, γραφή (Супр.), болг. кни́га, сербохорв. књи̏га "книга, письмо", словен. knjíga, чеш., слвц. knihа "книга", польск. księga, в.-луж. kniha, н.-луж. knigwу (мн.).

Further etymology: [b]Праслав. *kъniga, судя по книгоче́й (см.), нужно возводить через др.-тюрк. *küinig, волжско-болг., дунайско-болг. *küiniv (уйг. kuin, kuinbitig) к кит. kΏüеn "свиток"[/b]; ср. Рясянен, FUF 26, 76 и сл. Из дунайско-болг. заимств., вероятно, др.-венг., секейск. könyü, венг. könyv, из др.-чув. *końi̮v, морд. kоńоv "бумага"; из того же источника зап.-осет. kΏiunug|@@|; см. Рясянен, там же (против Хюбшман, Osset. Еt. 127). Первоисточник этих слов искали на востоке (в кит. king); см. Мункачи, KSz 2, 311 и сл.; также Добровский у Гебауэра, KSchl. Beitr. 8, 108 и сл.; Педерсен, KZ 39, 464. Менее вероятно объяснение слова кни́га из ассир. kunukku "печать", kanīku "ч.-л. запечатанное", арм. knikΏ "печать" (последнее заимств. из ассир., согласно Хюбшману 307 и сл.), вопреки Микколе (FUF 1, 113; 2, 77; Ursl. Gr. 11; МSFОu 52, 187 и сл.; RS 1, 14), Бернекеру (1, 664), потому что в таком случае отсутствуют промежуточные географические звенья и имеется расхождение формы и значения; см. Ляпунов, ИОРЯС 30, 11; Шёльд, Lw. St. 19 и сл.; Тойвонен, FUF 21, 126. Неприемлема также попытка доказать исконно-слав. происхождение и родство слов кни́га и кнея́ "лес", а также кнес "конек на крыше" (Соболевский, РФВ 70, 81; 71, 23; AfslPh 33, 479; ЖМНП, 1911, май, стр. 164; Брандт, РФВ 22, 246; Гебауэр, там же; Брюкнер, KZ 45, 314 и сл.; Шрадер--Неринг 2, 353); против справедливо выступил Бернекер (см. там же). Слав. этимология не учитывает морфологических трудностей. Наконец, не выдерживает критики объяснение из др.-сканд. kenning "познание, учение", вопреки Миклошичу (см. Мi. ЕW 155), Уленбеку (AfslPh 15, 488), Лёве (KZ 39, 323) уже по одному тому, что праслав. *kъnęga, основанное только на польск. форме, совершенно повисает в воздухе; ср. Брюкнер, AfslPh 29, 110 и сл.

Trubachev's comments: [Армяно-аккадскую этимологию повторяет Капанцян ("Ист.-лингв. работы", Ереван, 1956, стр. 152). См. еще Менгес, UAJb., 31, 1959, стр. 183 и сл.; Д. С. Ворт, "Intern. Journ. оf Аmеriсаn Linguistics", vol. 26, No 1, 1960, стр. 62 и сл. -- Т.]

Pages: 2,262-263[/quote][/size][/font]

[Garatel]

[quote name='Slastis' post='5311090' date='Sep 2 2009, 15:07 ']Xeyr,məni düzgün başa düşmədiniz.
Bu nə dərəbəylikdir- yəni, bu nə [b]özbaşınalıqdır[/b], kim nə istəyir, onu da edir.[/quote]

амма Slastis, юрейиме дамыб ки деребейлик и тарабаршина ейни кеклюдюлер ( дарабар - тарабар )

рус дилиндеде тара еле дере кими бир шейдир, ве "отара" ве саир..

[yokya]

[quote name='Garatel' post='5311763' date='Sep 2 2009, 16:36 ']амма Slastis, юрейиме дамыб ки деребейлик и тарабаршина ейни кеклюдюлер ( дарабар - тарабар )

рус дилиндеде тара еле дере кими бир шейдир, ве "отара" ве саир..[/quote]

[font="Arial"][size=2] Rus dilindəki "[b]тарабар[/b]" sözünün normal etinomologiyası yoxdur, ancaq mənası "gəvəzəlik"-dir. Ola bilsin ki, bu türk dillərindəki "[b]taraban[/b]" (барабан) sözüylə ilgilidir. Türkiyə türkcəsində indi də "[b]daraban[/b]" sözü "kalp vuruşu, atışı" deməkdir.

Rus dilindəki "[b]тара[/b]" = упаковка, контейнер, qablama.

Azərbaycandakı "[b]dərəbəylik[/b]" sözü Orta Çağlarda pis anlam daşımırdı- "феодализм" demək idi- bir adamın bir neçə kəndli üzərində başçılığı. Feodal sistem dağılandan sonra isə "dərəbəylik" pis anlama gəlməyə başladı. Türkiyə türkcəsində də həmin anlamda olmuş:

[url="http://tdkterim.gov.tr/bts/?kategori=verilst&kelime=derebeylik&ayn=tam"]http://tdkterim.gov.tr/bts/?kategori=veril...lik&ayn=tam[/url]

[quote][b]derebeylik[/b], -ği

a. 1. Derebeyi olma durumu. 2. tar. Orta Çağda özellikle Batı Avrupa'da toprağı ve üzerinde yaşayan köylüleri tek bir kimsenin malı sayan siyasal düzen, feodalite. 3. Derebeyi yönetimindeki bölge.
Güncel Türkçe Sözlük derebeylik İng. manorial system, manorialism, seigneurialism, serfdom system

Üzerinde yaşayanlarla birlikte toprakların derebeyine ait olduğu, elde edilen ürünün bir kısmının kendisine verildiği, buna karşılık onun da toprağı üzerinde yaşayan insanların güvenliğini sağladığı ortaçağdaki toprak düzeni. krş. derebeyi
BSTS / İktisat Terimleri Sözlüğü 2004 derebeylik İng. Feudalism

Özellikle batı Avrupa'da toprağı ve üzerinde yaşayan köylüleri tek bir kimsenin malı sayan Orta Çağ siyasal düzeni.
BSTS / Tarih Terimleri Sözlüğü 1974derebeylik İng. feudalism

Toprak köleliğine dayalı toprak beyliği düzeni.
BSTS / Toplumbilim Terimleri 1975[/quote] [/size][/font]

[dziro]

bu gün nə qədər fikirləşdim [b]"дедовщина"[/b] sözünə normal bir tərcümə tapa bilmədim.
o qədər də vacib deyil, ele rusca işlətmək alınır. amma hər halda fikirlər maraqlı olardı. hec olmasa nəzəriyyə xatiirnə.

[yokya]

[quote name='dziro' post='5324794' date='Sep 4 2009, 21:40 ']bu gün nə qədər fikirləşdim [b]"дедовщина"[/b] sözünə normal bir tərcümə tapa bilmədim.
o qədər də vacib deyil, ele rusca işlətmək alınır. amma hər halda fikirlər maraqlı olardı. hec olmasa nəzəriyyə xatiirnə.[/quote]

[size=2][font="Arial"]Bu söz ingilis, alman və bir çox insan haqqlarına önəm verən avropa ölkələrində helə "dedovshchina" kimi gedir.

[b]дед[/b]= dədə, baba, lələ

[b]дедовщина[/b]= dədəlik, lələlik, babalıq ?[/font][/size]

[Lessi]

Хулаися

Сёвг етмяк

[Abbasov J.]

[quote name='dziro' post='5324794' date='Sep 4 2009, 21:40 ']bu gün nə qədər fikirləşdim [b]"дедовщина"[/b] sözünə normal bir tərcümə tapa bilmədim.
o qədər də vacib deyil, ele rusca işlətmək alınır. amma hər halda fikirlər maraqlı olardı. hec olmasa nəzəriyyə xatiirnə.[/quote]
"Ağsaqqal şillesi".

[dziro]

[quote name='yokya' post='5325195' date='Sep 4 2009, 23:22 '][size=2][font="Arial"]Bu söz ingilis, alman və bir çox insan haqqlarına önəm verən avropa ölkələrində helə "dedovshchina" kimi gedir.

[b]дед[/b]= dədə, baba, lələ

[b]дедовщина[/b]= dədəlik, lələlik, babalıq ?[/font][/size][/quote]

belke bunun adini "lotuluq" qoyaq he ? meselen: orduda lelelik ve ya orduda babaliq... hec seslenmir. amma [b]"orduda lotuluq hallari" [/b]- desek - onda aydin olur ki, sohbet neden gedir.

[Garatel]

Boyat / bayat / bayati

Bu sozlerin arasinda baglilig var?