Osmanlilar Ve Vehhabiler.

[Black knight]

[b]Bismillahir-Rahmanir-Rahim!

Es-Salamu Aleykum!


Eziz muselman qardashlarim! Men bu movzunu diger forumda da achmishdim. Lakin heqiqeti bilmek istemeyen insanlar mene bu ishi axira qeder chatdirmaga mane oldular. Odur ki, bu movzunu yeniden achmaga mecbur oldum. Lakin bu forumda. Belelikle :

Eziz muselman qardashlarim! Bu movzunu achamgda meqsedim bir daha tarix ve tarixi faktlara diqqetinizi yoneltmekdir. Eger dunya tarixine baxsaq, bir chox qudretli dovletlerin movcud oldugunu gorerik. Lakin bir muselman ve bir turk olaraq bizim uchun en onemli dovletlerden biri Osmanli Imperiyasidir. Chunki, bu dovlet hem Yaxin Sherqin , hem de islam aleminin heyatinda boyuk rol oynamishdir. Avropada xristian alemine qan udduran bu dovlet boyuk guc-qudret ve eraziye malik olmushdur. Lakin bu dovletin Qerbdeki dushmenlerinden bashqa Sherqde de siyasi cehetden dushmelik etdiyi dovletler olmushdur.
XV-esrin evvellerinde Teymuriler dovleti , XV-esrin II yarisinda Agqoyunlu dovleti ve nehayet XVI-esrin evvellerinden XVIII-esrin evvelerine qeder ise Sevefiler dovleti Osmanli Imperiyasinin Sherqde en boyuk reqibleri olmushlar. Lakin tarixin hokmu ile bu dovletler zaman kechdikce tarix sehnesinden silinmishler. Bele bir sheraitde her sheyin normal oldugunu zenne etmek olardi. Lakin hech kim qeybden xeber vere bilmez. Bele ki, bu dushmenchilik sona chatdiqdan sonra nehayet Yaxin Sherqde sulhun berqerar olunmasini dushunmek olardi. Amma Qerb dovletlerinin vasitesile ile ortaya chixan ""Vehhabilik"" buna var gucu ile mane olmaya bashladi ve zaman kechdikce Osmanli Imperiyasinin Sherqdeki movqelerinin zeiflemesinde ve tezlikle chokmesinde Qerb uchun evezsiz xidmetler yerine yetirmish oldu. Gelecek yazilarimda men sizi XVIII-esrin ortalarindan XX-esrin evvelerinde Osmanli turkleri ve onlarin dushmenlerine chevrilmish vehhabiler arasinda bash vermish tarixi hadiseler ve faktlarla tanish edeceyem. Sizin de bu movzuda feal ishtirak etmenizi xahsih edirem. En azindan bu muasir dovrde be''zi yuxuda olan azerbaycanlilarin oyanmasina belke de komek etmish olacaqdir.

Es-Salamu Aleykum![/b]

[EFENDI]

As Salam aleykum.
Hosh gelmishik, mende gerara geldim bu foruma gayidim.

[JIGORO]

[b]EFENDI[/b]

Очень рад.

[Black knight]

Es-Salamu Aleykum!

Belelikle, bu movzunu yavash-yavash yazmaga bashlayiram.


[B]"Osmanli Imperiyasi XVIII-esrin evvellerinde".


[b]Erebistan yarimadasinda bash vermish hadiselere kechmezden evvel sizi haqq oyrenmek isteyenleri XVIII-esrin evvelerinde Turkiyenin veziyyeti ile tanish etmek isteyirem.
XVIII-esrin evvellerinde Osmanli Imperiyasi derin bohran kechirirdi. Bele ki, XVII-esrin son 40 ilini muharibelerde kechiren imperiya daxilden zeiflemishdi. 1661-1699-cu illerde Osmanli Imperiyasi Avstriya Imperiyasi , Rech Pospolitaya , Venetsiya ve Rusiya dovleti ile muharibeler aparmaq mecburiyyetine qalmishdir. 1684-ci ilde bu dovletler turklere qarshi "Muqeddes Ittifaq" teshkil etdiler. Bu ittifaq sayesinde muttefiqler muharibede ugurlar elde etdiler. Veziyyetin chixilmaz ve habele daxilden dovletin zeiflemesini goren osmanlilar sulhe razilashmali oldular. 1699-cu ilde imzalanmish muqavileye gore Osmanli Imperiyasi Macaristani Avstriyaya , Shimali Xorvatiyani , Moreya erazilerini Venetsiyaya , Podolya(Indiki Slovakiya)ni Rech Pospolitaya, Zaporojyeni ve Azov qalasini Rusiyaya vermeli oldu. 1703-cu ilde hakimiyyete gelen III Sultan Ahmed itirilmish torpaqlari qaytarmagi qarshisina esas meqsed olaraq qoymushdu. Bu bashlangicda ona qismet olurdu. Bele ki, 1710-1711-ci illerde Rusiya ile aparilan "Prut" muharibesinde turkler qelebe elde ederek Azovu ozune qaytardi. 1715-1716-ci illerde ise Venetsiya muharibede meglubiyyete ugradilaraq Moreya erazisi(Indiki Yunanistanda yerleshir) geri qaytarildi. Lakin 1716-1718-cu illerde turkler Avstriya ile muharibede meglubiyyete ugradilar ve Sebiyani itirdiler.

1730-cu ilde Istanbulda bash vermish usyan neticesinde III Sultan Ahmed taxtan imtina etmeli oldu. Hakimiyyete I Sultan Mahmud geldi.[/b]
Ardi var..........

Es-Salamu Aleykum!

[MUSULMAN]

Ас-Салам Алейкум ва рахматуллахи ва баракатух!

Уважаемый [b]Black knight[/b]

Думаю самое интересное будет когда вы допишете исторический факт. Вот тогда и можно будет подключиться к обсуждению темы.
С нетерпением жду продолжения.

Салам Алейкум!

[sensey]

[b]Black knight[/b]

Uzatma, yaz gelsin.

[Black knight]

Es-Salamu Aleykum!


Bir qeder sebr edin! Narahatchiliga esas yoxdur. Yazilar gelecek!

Es-Salamu Aleykum!

[Black knight]

Es-Salamu Aleykum!


[b] Vehhabiliyin yaranmasi .

I Sultan Mahmudun hakimiyyeti illerinde Erebistanda daha deqiq desek , Necd bolgesinde Vehhabilik yaranmaga bashlayirdi. Esasini qoyan Muhammed ibn Abdi'l-Vehhab idi.
Muhammed ibn Abdi'l-Vehhab ibn Suleyman Teym qebilesindendir. Qurdugu mezheb atasinin adina nisbetle Vehhabilik(Vehhabiya) adandi.Bu shexs 1703-cu ilde (be'zi menblerde ise 1693-cu ilde qeyd edilir) Necd bolgesinde Riyad sheherinin 70 km uzaqliginda yerleshen Uyayna qesebesinde dogulmushdur. Onun heyatinin tehsil ve te'lim dovrunu ehate etmek istemirem. Chunki, bu barede chox danishilib.
Uyaynada qazilik eden , fetvalar vermeye bashlayan Muhammed ibn Abdi'l-Vehhab sert ve qati davranishlari ile etrafda qorxu ve heyacan yaratmishdi. O burada bolge emiri Osman ibn Hamd ibn Muammerin himayesine girib oz mezhebini yayamaga bashlamishdi. Mehz onun tehriki ile bu emir xelife Umar ibn el-Xettabin 634-cu ilde Yemame herbinde shehid olan qardashi Zeydin el-Cabila adli kendde yerleshen turbesini dagitdi.
Bunlara gore Necd bolgesini guclu qebilelerinden olan Beni Xalid qebilesinin emiri onu himaye eden Osmani ona himayeden el chekmeye tehdid etdi.Emir Osman ibn Hamd ibn Muammer de bu himayeden el chekdi ve onun bu bolgeden el chekmesini teleb etdi. Uyaynadan ayrilib Der'iyeye gelen Muhammed ibn Abdi'l-Vehhab , emir Muahmmed ibn Suud ile anlashib onun himayesine girmish oldu.
1744-cu ilde Muhammed ibn Suuda qizini vererek veya diger revayete gore de Muhammed ibn Suudun qizi ile evlenerek qohumluq bagini qurdu. Bu andlashmanin edildigi il Vehhabi dovleti( Suudi Emirligi)nin qurulushu , ye'ni bashlangici sayila biler.
Hadiselerin bele gedishatindan Osmanli dovletinin xeberi var idi. Lakin Osmanli dovleti bun chox boyuk diqqet yetirmeyi nezerde tutmayib bunu yerli valilerin ohdesine buraxmishdi. Chunki, Osmanli Imperiyasinin bu dovrde diger istiqametlerde daha boyuk problemleri var idi.
Bele ki, 1730-1731 - ci illerde Istanbulda Xelil Patron usyani bash vermishdi.
1726-1735-ci illerde Sherqden yeni tehluke olan Nadir Shahin hucumlari. Bu hucumlar neticesinde turkler 1722-1723-cu illerde elde etdikleri Cenubi Qafqazi itirdiler. Bu qaurataran kimi 1735-ci ilde Avstriya ile muharibe bashladi. 1 ilden sonra bu muharibeye Rusiya da qoshuldu. Duzdur, osmanlilar avstriyalilar il geden 4 illik muharibe neticesinde 1739-cu ilde qelebe qazana bildiler ve Belqrad daxil olmaqla Serbiyani ve Bosniya-Hertsoqovinani ozlerine qaytarmaga nail oldular. 1739-cu ilde Rusiya ile muharibe de basha chatdi. Lakin ruslar bu muharibeden ugurla chixib Azov qalasini ozlerine qaytara bildiler. Hadislerin bele gedishi Osmanli ve Rusiya imperiyasi arasinda yeni muharibenin zeruriliyini ortaya chixarirdi. Buna gore I Sultan Mahmud qismen de olsa islahatlara bashlamali oldu. Butun bunlarin neticesinde turkler Necd ve Erebistanin diger bolgelerine lazimi diqqet yetire bilmirdiler.
Butun mesuliyyet uzerlerine qoyulmush valiler ise bu ishin ohdesinden gele bilmek iqtidarinda deyildiler. [/b]

Ardi var........

Es-Salamu Aleykum!

[Black knight]

Es-Salamu Aleykum!

[b]Osmanli Imperiyasinda bohran.



Eslinde bu bohran olmasinda turklerin ozlerinin gunahi daha chox idi. Bele ki, hem elmi, hem texniki, hem de herbi cehetden Osmanli dovleti Rusiya ve diger Qerb dovletlerinden geride qalirdi. Bu geriliyi aradan qaldirmaq mumkun olmurdu. XVIII-ci esrin II yarisindan e'tibaren Rusiyanin Qara denize chixmaq meylleri daha da guclendi. Butun bunlar yeni muharibeye sebeb oldu.
1768-1774-cu illerde bash vermish Rus-Turk muharibesinde ruslar parlaq qelebeler qazandilar. Bunun neticesinde ruslar Qara denize chixish elede etdiler. Azov ve diger sahil eraziler Rusiyaya verildi. Krim xanligi Osmanli Imperiyasinin himayesinden chixdi. Butun bunlar dovletin daxilinde bohranin derinleshmesine sebeb oldu.
1783-cu ilde Krim Rusiya terefinden ishgal olundu. Bu fakt yene de Rusiya ile munasibetlerin gerginleshmesine sebeb oldu. Neticede 1787-ci ilde yeni muharibe bashladi.1788-ci ilde Avstriya da osmanlilara muharibe e'lan etdi. 1789-cu ilde Livan ve Felestini xalq usyanlari burudu. Sultan butun quvveleri Avropada cemleshdirdiyinden bu usyanlari chetinlikle yatirmaq mumkun oldu. Butun bunlardan en chox faydalana mehz vehhabiler oldular. Bu vaxt erzinde oz mezheblrini Hicaz, Yemen ve diger bolgelerde yaymaga muveffeq oldular.
1791-ci ilde osmalilar sulh muqavilesi imzalayib meglub olduqlarini e'tiraf etmeli oldular. Rusiya tamamile Qara deniz sahillerinde mohkemlendi. Lakin muharibenin qurtarmasi yene de imkan vermirdi ki, Erebistana qoshun gondermek mumkun olsun. Chunki, muharibeden sonra Osmanli dovletinin demek olar ki, ordusu yox ve iflic veziyyetinde idi. 1792-1793-cu illerde III Sultan Selim boyuk islahatlara bashladi. Ele bu vaxt vehhabiler oz heyasizliqlarinda istifade ederek sultana mektub gondererek onu oz mezheblerine devet etdiler. III Selim bundan sonra ishin ciddiliyin anladi ve vehhabilere qarshi qoshun gondermeyin zeruruliyin basha duhsdu . Lakin ona yeni bir tarixi facie bu ishi etmeye davam etdi.[/b]

Ardi var........


Es-Salamu Aleykum!

[Black knight]

Es-Salamu Aleykum!

[b]Vehhabilerin ilk ugurlari.(1)


Muhammed ibn Suud 1766-ci ildeolduyunde yerine oglu Abdulaziz kechdi. Bu vaxt doyushlerde ele kechirilen qenimetlerin 1/5-ni doyushchuler arasinda bolushdurunce, doushler daha da cezb edici xarakter aldi ve terfdarlar daha da choxaldi.
Vehhabiler 1790-1813-cu illerde nufuz dairelerinin genishlendirmek uchun oz fealiyyetlerinin shiddetlendirdiler. Hokumet merkezinden , ye'ni Istanbuldan uzaq olmalari ugurlarinin asanlashdirirdi. Hem de onceki, yazimda qeyd etdiyim kimi facie bash vermishdi. Bele ki, 1798-ci ilde Napaleon Misire soxulmushdu. Osmanlilar butun quvvelerinin ona qarshi yoneldmishdiler.
Indi ise bir qeder geriye qayitmaq isteyirem.
Muhammed ibn Abdi'l-Vehhabin Basra, Bagdad ,Qum, Isfaxan, Hemedan, Sham ve Qahire seyahetlerinden atasininj yanina qayitdigindan sonra qisa bir muddet erzinde choxlu terefdar topladigi me'lumdur. Chunki, o hele 1733-cu ilde , Mekke emiri Me'sud ibn Said(o.1752)den vehhabilerin Mekkeye hecce gele bilmeleri uchun izn almaq uchun 30 neferlik bir hey'et gondermishdi. Bundan meqsed Hicaz xalqini oz mezhebine devet etmek idi. Mekke emiri bunlari Harameyn alimleri ile dini mumuzakireye devet etdi. Vehhabiler gorushlerini mudafie etmekde aciz qaldilar. Mekke qazisi bunlarin kufrune fetva verdi. Be'zileri hebs edildi , be'zileri ise qachdi. Hicazda vehhabilere qarshi derin bir nifret oyanmasi sebebiyle bunlarin pul ile bele hecc etmeleri redd edildi.[/b]
Ardi var.......

Es-Salamu Aleykum!

[Ikmal]

Davam edin maraqlidir.

[Black knight]

Es-Salamu Aleykum!


[b](2)


1790-ci ilde Mekke valisi Galib (1788-1813) ile vehhabiler arasinda silahli mubarize bashladi. Mekke valisi, Taif qalasini te'mir etdirib, Mekke daglarinda burcler duzeltdirdi. 1744-cu ilden beri vehhabiler ile ishbirliyi eden Muhammed ibn Suud(olumu 1766)un oglu Abdulaziz ibn Suud oglu Suudu boyuk bir quvve ile Iraqa yolladi. Bu birlilekler 10 Muharrem 1217( 13 May 1813)-ci ilde Kerbalada matem ayini kechiren shielere hucum edib 2 minden artigini qilincdan kechrtdiler, Hz. Huseynin turbesindeki qizil ve gumush eshyalari 200 deveye yukleyerek Der'iyeye qayitdilar.
Diger terefden Abdulaziz ibn Suud uzun suren muhasire , doyush ve intriqalardan sonra Taif sheherini ele kechirib (18 Fevral 1803), xalqini oldurtdurerek, mallarini yagmaladi. Bir chox dini kitabi yandirdi, sheher ve etrafindaki turbeleri sokdurdu. Peygember(A)in emisi oglu Abdullah ibn Abbas®in mohteshem turbesi de yerle yeksan edildi.[/b]
Ardi var............

Es-Salamu Aleykum!

[Sadr]

Teshekkurler size Black knight

[Black knight]

Hele tezdir! Heqiqetler hele daldadir. Amma yene de chox sag olun!

[Black knight]

Es-Salamu Aleykum!

[b](3)

Vehhabi birlikleri 30 Aprel 1803-cu ilde Mekkeni aldilar. Abdulaziz ibn Suud ehram giyerek shehere daxil oldu. Ertesi gun xalqa: " Sizi islamin dogru yoluna getirib shirkden qurtardigi uchun Allaha shukur edirem. Sizi ichinde oldugunuz shirk ve azqinligdan chekilib yalniz Allaha qulluq etmeye chagiriram. Sizden Allahi sevenlere dost ve Allah dushmenlerine dushmen olaraq mene bey'et etmenizi siteyirem" dedi. Ona evvelce Abdul-Mu'min ibn Masaid, mufti ve ireli gelenler, daha sonra ise xalqa bey'et etdi. O, Peygember(A) , Ebu Bekr , Omer , Ali ve Fatimenin dogulduqlari evleri sokdurub, 4 gun burada qaldiqdan sonra adamlarindan 200 neferi burada qoyaraq Ciddeye getdi. Bundan sonra Mekke valisi Qalib vehhabi ordusunu meglubiyyete ugradaraq 25 gunluk muhasireden sonra Mekkeni geri aldi, Abdulazizi Necde qachdi.
Bu zaman osmanlilarin esas quvveleri Misire soxulmush olan Napaloen rehebrliyi atinda olan fransizlara qarshi vurushurdu. Napaleon Misirden geri chekildikden sonra ise Osmanli Imperiyasi Ingiltere ve Rusiyanin te'kidi ile Fransaya qarshi yonelmish koalisiayaya qoshulmali olmushdu. [/b]
Ardi var.......

Es-Salamu Aleykum!

[Black knight]

Es-Salamu Aleykum!

[b](4)

Vehhabilerin Kerbalada 2 min ile 5 min arasinda bir camaati qilincdan kechirmeleri uzerine qisas almaq isteyen Osman adinda bir shie Der'iyede e'timadini qazandigi Abdulazizin xidmetine girerek onu namaz qilmaqda iken kureyinden bichaqlayib oldurdu(1803); ozu de olduruldu. Bagdaddaki osmanli valisi Ali Pashaini bu ishi planlayib Osmani vezifelendirdiyi soylenilir. Eyyub Sabri Pasha ( Tarih-i Vehhabiyan), s. 48) ise Abdulazizin vehhabiler terefinden yolu kesilib soyulan bir bedevi terefinden oldurduyunu yazmaqdadir.
Abdulazizden sonra yerine oglu Suud kechdi. Atasinin meziyetlerine sahib olmayan ve Der'iyeye xaricilerin girmesini qadaga eden Suud Medineni muhasireye alaraq ele kechirdi. ( Iyun 1805). Xalqini bu xususlara tabe olmaga de'vet etdi: 1. Allaha vehhabilerin inanclari ve qaydalari uzere itaet ve ibadet etmek. 2. Muhammede vehhabi imamin te'yin ve tovsiye etdiyi shekilde riayet etmek. 3. Medine ichinde ve etrafinda movcud olan turbe ve mezarlari dagidib torpaqla bir etmek. 4. Muhammed ibn Abdilvehhabi Allahdan ilham alaraq mezhebe quran din muceddidi olaraq tanimaq. 5. Vehhabi mezhebini qebul etmek istemeyenleri oldurmek daxil omaqla shiddetli teqibata ugratmaq. 6. Vehhabilere qala muhafizesini vermeyi qebul etmek. 7. Dini ve siyasi her cur emir ve qadgalara tabe olmaq.[/b]


Ardi var........

Es-Salamu Aleykum!

[Black knight]

Es-Salamu Aleykum!

[b](5)



1806-ci ilin evvellerinde Mekkenin yeniden vehhabilerin eline kechir. Buranin valisi Qalib Suuda beyét edir. Suud oz adamlarindan Abdurrahman el-Yatamini Mekke qazisi te''yin edir. Bundan sonra Demeshq ehalisi qilincdan kechirilir. 1811-ci ile qeder vehhabiler Helebden Hind okeanina , Besreden Qirmizi denize qeder olan erazilere yiyelene bildiler.[/b]

Ardi var.........


Es-Salamu Aleykum!

[Ikmal]

Sizin yazdiglarnizi bashqa forumda istifade edenler var.

[Black knight]

Es-Salamu Aleykum!

Kim, harada ve ne meqsedle istifade edir?

Es-Salamu Aleykum!

[Black knight]

Es-Salamu Aleykum!


[b]Vehhabilere qarshi Osmanli dovletinin tam herekete kechmesi.(1)


Vehhabilerin hucumlari Harameyn ve Taife qeder genishlenince, osmanlilar ishin ciddiliyini anladilar. 1802-ci ilde Istanbulun boyuk muderrsilerinden biri Adem Efendi ( Tarix-i Cevdet, VII cild, seh. 201) Quds qazisi olaraq Necdde yollandi. Halbuki, ozune bey''et etdiren , Mekkede butun tutun, qelyan , musiqi aletlerini qadagan eden , eshabin evlerini dagidan , mezarlari ve turbeleri yerle yeksan eden Suud Adem Efendini bir neche adami ile birlikde Mekkeye getirdi. Ozu ile orada gorshdu. Sedrazamin (Osmanli dovletinin bash veziri) Suuda yazdigi mektuba ve aralarinda kechen sert danishiqlara baxmayaraq ( 6 May 1803-cu il)Suudun Adem Efendini be''zi hediyyelerle Istanbula geri gondermesi ve her hansi bir raziliga gelinmemesi gorulmektedir( Tarix- Cevdet VII cild, 210, VIII cild, seh. 213).
Bunun uzerinedir ki, Osmanli Dovleti vehhabilerin ortadan qaldirilmasi ishini Mehmed Ali Pashaya( 1769-1848) hevale etdi. Bele ki, onun 1805-ci ilde tesdiq edilen Misir valiliyinin shertleri arasinda Hicazi vehhabilerden temizlemek sherti de var idi.
Lakin bu ish bir qeder gecikdi. Buna 1806-1812-ci ilde yeniden bash veren Turk-Rus muharibesi, 1807-ci ilde Istanbulda yenicherilerin usyani, III Sultan Selimin oldurulmesi, 1808-ci ilde IV Mustafanin taxtan salinmasi , bir sozle yeniden aranin qarishmasi kimi faktorlar mane oldu.[/b] Ardi var.......

Es-Salamu Aleykum!

[Black knight]

Es-Salamu Aleykum!


[b](2)


Bir qeder sonra II Sultan Mahmud Harem agalarindan Isa Agani Mehmed Ali Pashaya Hicaza sefer chixmasina dair fermanla Misire Yolladi(1810-cu il). Mehmed Ali Pasha oglu Ahmed Tosun komandanligi altinda bir misir ordusunu 1 Mart 1811-ci ilde gemilerle Yenbu limanina dpgru yola chixardi ve bu ordu 1812-ci ilde Medineye daxil oldu. Orada ele kechirilen vehhabi Badday ibn Mazyan Istanbula gonderildi. Burada sheyxulisdlamin fetvasi ile e'dam edildi.
1813-cu ilde evvelce Mekke, bir qeder sonra ise Taif de vehhabilerden temizledi ve oglu ile birlikde Ke'benin acharlarini Istanbula sultanin yanina gonderdi.[/b]

Ardi var........


Es-Salamu Aleykum!

[nardarani]

Bizim forumun vahabileri deyesen tarixi faktlar qarshisinda aciz qaliblar.

[Sadr]

[b]Black knight[/b][img]http://www.islam-club.de/osmanli/28.jpg[/img]SULTAN ÜCÜNCÜ SELIM vahhabilerle muharibesi olub?

[Black knight]

Sadr


III Sultan Selimin omru chatmadi ki, vehhabileri mehv etsin. Chunki, o zaman bashi ilk once Napaleona , sonra ise ruslarla muharibeye qarishmishdi. Amma ondan sonra gelen II Sultan Mahmud zamaninda vehhabilere agir zerbe vuruldu ve onlardan texmine 50 il muddetinde ses-semir gelmedi.

[Sadr]

[quote name='Black knight' post='517662' date='Nov 17 2005, 01:25 ']Sadr


III Sultan Selimin omru chatmadi ki, vehhabileri mehv etsin. Chunki, o zaman bashi ilk once Napaleona , sonra ise ruslarla muharibeye qarishmishdi. Amma ondan sonra gelen II Sultan Mahmud zamaninda vehhabilere agir zerbe vuruldu ve onlardan texmine 50 il muddetinde ses-semir gelmedi.[/quote]

[soldier313]

[b]Black knight[/b]
[font="Arial"]Konkret deye bilersiz Osmalilari kim yixdi? Shexsen men bildiyime gore Osmanlilari vahhabiler yixmayib.[/font]

[URFAN]

[quote name='soldier313' post='519659' date='Nov 18 2005, 18:04 '][b]Black knight[/b]
[font="Arial"]Konkret deye bilersiz Osmalilari kim yixdi? Shexsen men bildiyime gore Osmanlilari vahhabiler yixmayib.[/font][/quote]
Osmanli Imperiyasinin yixilmasinda saraydaxili cekishmeler, Avropa ve Rusiya ile olan gergin munasibetlerle yanashi vehhabiler kimi fasiqlerin boyuk rolu olmushdur.

[Sadr]

Osmanlilari yixan "panturkizim" oldu

[Black knight]

Duzdur, Osmanli imperiysaini chokushunde siz dedikleriniz unsurler var. Amma Osmanlilarin Sherq movqelerinde zeiflemesinde vahhabiler boyuk rol oynamishlar. I Dunya muharibesinde turkler Qafqaz ve Bagdad cebhelerinde doyusherken vahhabiler Necd ve Hicaz bolgelerinde qiyam qaldiraraq osmanlilara ve umumen de isdlama arxadan zerbe vurmush oldular.